Lê Thiết Cương thong dong về cõi đẹp

Admin

Cả một đời Lê Thiết Cương yêu cái đẹp, sống vì cái đẹp và trong cái đẹp. Và giờ anh thong dong đi về cõi đẹp, cõi thiện, cõi sáng, như cách anh từng thong dong đạp xe loanh quanh khu phố cổ.

Lê Thiết Cương - Ảnh 1.

Lê Thiết Cương ở Đà Lạt, chụp ngày 9-8-2022 - Ảnh: HOÀI LINH

Tin

Lê Thiết Cương là họa sĩ thành danh đã đành nhưng vị trí mà anh xác lập được trong đời thì rộng dài hơn thế nhiều. Anh cũng là người gắn bó với Tuổi Trẻ cả trong tư thế của người viết và họa sĩ.

Vừa bước vào hội họa chuyên nghiệp, Lê Thiết Cương đã tìm được "dấu vân tay" của mình, theo cách gọi của anh, bằng hội họa tối giản. Và cả đời Lê Thiết Cương chỉ trung thành với một lối đi ấy, một lối đi riêng biệt trong cánh đồng hội họa Việt.

Lê Thiết Cương thong dong về cõi đẹp - Ảnh 3.

Người hàng phố thường bắt gặp một người đàn ông ăn mặc thật thời trang, đạp xe thong dong những ngõ nhỏ phố nhỏ. Đó là Lê Thiết Cương - Ảnh: Facebook Nhà xuất bản Hội Nhà văn

Những bức tranh tối giản của Lê Thiết Cương xem qua tưởng chẳng có gì, nhiều người nhìn thấy chúng thực ra là chất chứa nhiều suy tư, tình cảm của một người đa sự, đa mang.

Nhà phê bình Phan Cẩm Thượng nhắc nhớ ngay từ triển lãm đầu tiên với Đào Hải Phong khoảng năm 1990, Lê Thiết Cương đã theo đuổi phong cách tối giản, vẽ trên chất liệu vải màn bồi giấy. Tranh chỉ có ít nét và vài ba màu: xanh nhạt, trắng, vàng.

Sau này khi đã thành đạt, Lê Thiết Cương vẽ trên nhiều chất liệu như sơn dầu, sơn mài, gốm và vẽ minh họa sách. Tất cả đều nhất quán cùng phong cách tối giản.

Thực ra phong cách này không liên quan đến nghệ thuật tối giản, mà do họa sĩ theo đuổi tính chất giản đơn, biểu hiện ý của Thiền học, là cái mà Lê Thiết Cương say mê. Ông muốn một lối vẽ ít hình, màu nhất nhưng nói được nhiều ý niệm nhất.

Sinh thời, Nguyễn Huy Thiệp - một nhà văn có khiếu hội họa - từng viết rất thấm thía về con đường của người bạn thân thiết.

Ông cho rằng đạt được sự thành công với hội họa tối giản như Lê Thiết Cương không dễ. Lối vẽ này đòi hỏi sự tự tin và minh triết trong ý thức của người vẽ. Và nghiệt ngã hơn, lối vẽ ấy đòi hỏi người nghệ sĩ phải "ăn thịt mình" mà vẽ.

TIN LIÊN QUANLê Thiết Cương thong dong về cõi đẹp - Ảnh 4.

Một số cuốn sách Lê Thiết Cương làm cho bạn bè, nghệ sĩ ông kính trọng - Ảnh: T.ĐIỂU

Không chỉ những bức tranh, tượng, bình gốm... những cuộc triển lãm anh làm giám tuyển, những lời anh viết cho họa sĩ khác, dù là bài báo nhỏ mà anh vừa tập hợp trong cuốn Trò chuyện với hội họa đã nói lên đầy đủ tư chất nghệ sĩ, tư chất làm nghề, thái độ với nghề của Lê Thiết Cương.

Nhưng Lê Thiết Cương trong mắt Phạm Xuân Nguyên còn là một con người văn hóa. Ở anh in đậm văn hóa của kẻ sĩ Hà thành và đầy chất văn chương. Là một họa sĩ viết báo, viết văn, viết nghiên cứu, Lê Thiết Cương tạo cho mình một giọng rất riêng.

Thế nên, anh không chỉ thân thiết với anh em trong giới hội họa mà còn có những mối thâm tình với giới văn chương.

Vì yêu quý văn tài của các bậc tiền bối, của bạn bè, Lê Thiết Cương đã đứng ra làm rất nhiều cuốn sách cho các bậc thầy như Đặng Đình Hưng, Hoàng Cầm, Lê Đạt, sau này có thêm Đào Trọng Khánh, Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Thụy Kha, Hà Tường...

"Trò chuyện với anh, đọc sách anh nghĩ mình rất lâu mới có được chất văn hóa Tràng An, chất nghệ sĩ ấy của anh. Với tôi, Lê Thiết Cương là bậc đàn em nhưng tầm vóc văn hóa, Lê Thiết Cương là anh của tôi", ông Nguyên nói.

Cùng Lê Thiết Cương tìm nết người trong nết nhà, nết phốHọa sĩ Lê Thiết Cương làm sách

Người ta yêu tranh Lê Thiết Cương vì cái tình thắm thiết. Và người ta yêu họa sĩ cũng vì chữ tình mà anh sống.

Lê Thiết Cương nổi tiếng "đanh đá" nhưng yêu bạn, quý bạn, yêu chiều và nâng đỡ người trẻ, những nghệ sĩ trẻ thì ít người bằng.

Những gì Lê Thiết Cương đóng góp cho mỹ thuật không chỉ là con đường hội họa tối giản của anh, mà còn là những chăm chút của anh cho các họa sĩ trẻ thông qua biết bao triển lãm anh góp sức tổ chức cho họ, bao nhiêu là bài viết giới thiệu, và nữa, bao nhiêu là cuộc vui ấm tình nghệ sĩ.

Một đời vẽ, viết, đều vì/cho cái đẹp. Đến mặc cũng phải đẹp, phải rực rỡ. Lúc ra đi, Lê Thiết Cương lại được đi thong rong trong rất nhiều tình cảm đẹp của gia đình, bạn bè muôn phương. Anh xứng đáng với điều đó.

Lê Thiết Cương đã tổ chức 26 triển lãm cá nhân trong nước và nước ngoài từ năm 1991 cùng nhiều triển lãm nhóm.

Anh có các tác phẩm trong bộ sưu tập của Bảo tàng Nghệ thuật Singapore (SAM), Bảo tàng Royal de Mariemont (Bỉ) và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Anh cũng từng đoạt hai giải thưởng Good Design Award (Nhật Bản).

Lê Thiết Cương còn đóng góp không ít cho văn hóa ở những bài viết sâu về văn hóa truyền thống, văn hóa Hà Nội trên báo, tạp chí, in sách. Một số sách đã xuất bản: Lê Thiết Cương Thấy (2017), Nơi chốn đi và về - in cùng Trần Tiến Dũng (2017), Nhà và người (2024), Trò chuyện với hội họa (2025)...

Lê Thiết Cương thong dong về cõi đẹp - Ảnh 3.Vĩnh biệt người tài hoa trọng tình Lê Thiết Cương

Họa sĩ Lê Thiết Cương vừa qua đời vì trọng bệnh tại Hà Nội, để lại nỗi tiếc thương sâu sắc cho người thân, đông đảo bạn bè trong giới nghệ thuật và cả văn chương.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề