Thái hậu Dương Vân Nga, Tiếng trống Mê Linh: Sống mãi những bài ca giữ nước

Người làm nghề thống kê lại có cả trăm vở diễn từ cải lương đến kịch nói, hát bội đã hun đúc tinh thần của bao người dân, nêu cao ý thức bảo vệ chủ quyền độc lập của dân tộc.

Đặc biệt, có những vở từ khoảng năm 1976, 1977 đã được dàn dựng, nhưng đến nay vẫn giữ được sức sống bền vững, được công chúng nhắc nhớ và tiếp tục được thế hệ sau tiếp nối, dàn dựng với nhiều phiên bản khác nhau.

Thái hậu Dương Vân Nga: Chưa từng có trong lịch sử cải lương

Có thể nói khán giả yêu cải lương không ai mà không biết đến vở diễn Thái hậu Dương Vân Nga. Vở xây dựng câu chuyện về Thái hậu Dương Vân Nga, vai trò, vị trí của bà trong việc chuyển giao quyền lực từ nhà Đinh sang nhà Tiền Lê. Khi tiên đế băng hà, ấu chúa còn nhỏ, bà phải lo toan, gánh vác mọi việc trong khi giặc Tống ngày đêm rình rập.

Ở thời điểm đó vì an nguy của đất nước, vì tự do của dân tộc bà đã có quyết định đi vào sử sách khi dâng long bào cho Thập đạo tướng quân Lê Hoàn (sau là vua Lê Đại Hành).

Đạo diễn

Vở Chiếc áo thiên nga do Nhà hát Trần Hữu Trang dàn dựng. Kịch bản Chiếc áo thiên nga của tác giả Lê Duy Hạnh được rất nhiều đoàn hát từ Bắc tới Nam dàn dựng. Vở nhấn mạnh bài học cảnh giác, không được chủ quan, lơ là dẫn đến họa mất nước - Ảnh: LINH ĐOAN

Ở các chương trình thi tài năng truyền hình, Tiếng trống Mê Linh vẫn là trích đoạn được tái hiện nhiều nhất để thể hiện được hào khí của người con đất Việt.

Câu thơ yên ngựa: Sáng mãi bài thơ thần

Nhân kỷ niệm 100 năm theo nghiệp hát, đồng thời kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, 80 năm Quốc khánh, gia tộc Minh Tơ - Thanh Tòng đã phối hợp với Sân khấu cải lương mới Đại Việt dựng lại vở cải lương tuồng cổ Câu thơ yên ngựa (tác giả: Hoàng Yến, chuyển thể: Ngọc Văn - Thanh Tòng, đạo diễn: NSƯT Hoa Hạ).

100 năm gia tộc theo nghiệp tổ: Nhà Minh Tơ, Thanh Tòng làm lại Câu thơ yên ngựaĐỌC NGAY

Vở ngay lập tức được người trong giới khen ngợi và được dự đoán là vở cải lương hay nhất trong năm 2025.

NSND Quế Trân, con gái NSND Thanh Tòng, cho biết Câu thơ yên ngựa được cha cô dàn dựng khoảng năm 1979, 1980 cho Đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ. Đây là vở diễn không chỉ là niềm tự hào của gia tộc Minh Tơ - Thanh Tòng mà còn đánh dấu bước ngoặt rất lớn của sân khấu cải lương tuồng cổ.

Đứng trước nguy cơ nghiệp hát của gia đình lung lay vì chủ trương hạn chế diễn tuồng Tàu thời điểm đó, nghệ sĩ Thanh Tòng, nhạc sĩ Đức Phú tập họp anh em trong gia tộc lại bàn bạc, sáng tạo, cải tiến từ kịch bản đến âm nhạc, trình thức vũ đạo, phục trang, ca diễn... để có vở Câu thơ yên ngựa như bước đột phá, chuyển mình mới của cải lương tuồng cổ.

Không chỉ mang dấu ấn sáng tạo nghệ thuật, Câu thơ yên ngựa còn được xem là bản hùng ca giữ nước, đã được không biết bao nhiêu đoàn dàn dựng, qua biết bao thế hệ nghệ sĩ, đã từng được sang Pháp lưu diễn để quảng bá tinh hoa nghệ thuật cải lương và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam.

Hình ảnh Lý Thường Kiệt, Lý Đạo Thành dẹp bỏ hiềm khích, cùng đoàn kết để giữ vững triều đình, giữ yên bờ cõi trước sự hung hãn của quân Tống là bài học luôn cần thiết cho hậu thế. Đặc biệt nhất là cảnh Lý Thường Kiệt thị sát sông Như Nguyệt từ đó sáng tác ra bài thơ thần Nam quốc sơn hà, được xem như bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc, là lớp diễn đinh trong vở.

Lớp diễn này đến nay vẫn được nhiều nghệ sĩ sử dụng tham gia các cuộc thi tài năng. Câu thơ yên ngựa vẫn được thâu hình với những bản dựng khác nhau và các sân khấu vẫn muốn dựng lại để thể hiện lòng tự hào dân tộc, khí phách của con dân nước Nam.

Người ven đô: Hy sinh vì đất nước

Người ven đô (tác giả: Minh Khoa, chuyển thể: Nguyễn Gia Nghiệm) là một trong 50 tác phẩm văn học nghệ thuật được TP.HCM vinh danh nhân dịp kỷ niệm 50 thống nhất đất nước.

Năm 1976, vở ra đời trên sân khấu Đoàn Sài Gòn 1 với các nghệ sĩ kỳ cựu như Thành Được, Út Trà Ôn, Út Bạch Lan, Phượng Liên, Nam Hùng... Vở đã được khán giả đón nhận nồng nhiệt với nhiều suất diễn cháy vé. Năm 2024, vở được đạo diễn Hoa Hạ dàn dựng lại với lực lượng diễn viên mới như Lê Tứ, Võ Minh Lâm, Phượng Loan, Minh Trường, Lê Hồng Thắm, Bảo Trí, Trọng Nghĩa...

Sở dĩ Người ven đô có sức sống lâu bền 50 năm qua bởi vở được dàn dựng kỹ lưỡng, là câu chuyện đầy xúc động về những người dân 18 thôn vườn trầu bền lòng, chặt dạ bảo vệ, che giấu cán bộ cách mạng, góp phần làm nên chiến thắng vẻ vang cho dân tộc.

Những cái tên nhân vật như ông Bảy Đờn, Tám Khỏe đã trở nên thân thương với khán giả yêu cải lương và là tiếng lòng của bao người dân hướng về chính nghĩa để gìn giữ độc lập cho dân tộc.

Bến nước Ngũ Bồ (kịch thơ: Hoàng Công Khanh) cũng là vở diễn tôn vinh những người dân vô danh, nguyện hy sinh thân mình vì tự do của quê hương. Đến nay, vở vẫn được các sinh viên chọn làm vở dựng tốt nghiệp, các thí sinh vẫn chọn đoạn trích trong vở để tham gia các cuộc thi tài năng cải lương.

Các đoàn nghệ thuật ngoài Bắc trong Nam vẫn đều đặn làm lại vở như cách nêu cao tinh thần bất khuất của dân tộc Việt, tình yêu nước nồng nàn luôn thẳm sâu trong mỗi người dân.

Gánh cỏ sông Hàn cũng là vở diễn dã sử đề cao tình yêu nước của người dân vừa được Sân khấu WE dàn dựng lại. Ngoài ra, còn những vở diễn đấu tranh cách mạng từ khoảng 50 năm trước nay vẫn được làm lại như Máu thắm đồng Nọc Nạng, Khách sạn Hào Hoa, Tiếng hò sông Hậu...