Seattle, thành phố từng được nhắc tới như biểu tượng của kỷ nguyên bùng nổ công nghệ, giờ đang cảm nhận rõ ràng sự chững lại. Việc Amazon, Microsoft và các công ty công nghệ lớn khác — những cái tên vốn định hình diện mạo kinh tế khu vực Puget Sound — thu hẹp quy mô, sa thải nhân sự,... đã khiến tác động không chỉ dừng lại trong nội bộ ngành công nghệ mà lan rộng sang dịch vụ, bất động sản,...
Hannah Andrews, quản lý tại cửa hàng cà phê Five Stones Coffee Co. ở Redmond, Washington, chia sẻ cửa hàng từng đông đúc nhân viên công nghệ đến uống cà phê, trao đổi, làm việc bên ngoài văn phòng. Tuy nhiên, vài tháng trở lại đây, cô bắt đầu nhận được những đơn xin việc từ các cựu kỹ sư, thiết kế đồ hoạ,... Họ mong muốn được làm barista của quán - một công việc trả mức lương tối thiểu 16,66 USD/giờ.
Việc những người có bằng thạc sĩ, kinh nghiệm chuyên môn cao chấp nhận đi làm barista cho thấy mức độ tác động của cuộc khủng hoảng ngành công nghệ. Nền kinh tế vùng Seattle từng được thúc đẩy bởi vòng tròn gần như thần kỳ: Microsoft mở rộng, Amazon tăng trưởng; nhân tài đổ về; vốn mạo hiểm đổ vào startup; hệ sinh thái phục vụ người lao động công nghệ — nhà ở, dịch vụ ăn uống, quán cà phê, cửa hàng — khởi sắc; các công ty lớn như Google, Apple cũng mở chi nhánh để tận dụng nguồn lực. Nhưng bất ngờ, kể từ năm 2023, các công ty lớn nhất đã bắt đầu sa thải. Điều này không chỉ khiến hàng nghìn việc làm mất đi, mà còn kéo theo loạt ảnh hưởng phụ trợ.
Những cửa hàng cà phê như Five Stones cảm nhận rõ sự thay đổi trong lượng khách hàng. Khu văn phòng trung tâm Seattle, những con đường từng nhộn nhịp giờ ít người lui tới hơn khi cơ quan cho phép làm việc từ xa hoặc cắt giảm nhân viên. Trên thị trường bất động sản thương mại, nhiều tòa nhà văn phòng bị bỏ trống, trong khi nhà ở dân dụng cũng không còn tăng giá theo cấp số nhân như trước đây. Giá nhà dường như đã chạm đỉnh ở nhiều vùng ngoại ô.
Theo Noelle McDonald, phó chủ tịch cao cấp tại công ty tuyển dụng Aquent, thời gian tuyển dụng đang bị kéo dài hơn; nhiều người lao động cân nhắc rời khỏi ngành để sang làm tài chính, sản xuất. Thậm chí có người khởi nghiệp riêng để giữ thu nhập.
Tác động càng sâu rộng khi thị trường có sự phụ thuộc lớn vào hai ông lớn công nghệ. Thống kê cho thấy Amazon và Microsoft đã giảm khoảng 46.000 nhân viên từ năm 2023 và riêng hai công ty này chiếm phần lớn trong tổng số các đợt sa thải của Seattle. Việc Microsoft kể từ 2022 chỉ tăng khoảng 3.000 nhân viên tại Mỹ, dù vốn hóa thị trường đã gần như gấp đôi trong cùng khoảng thời gian, là dấu hiệu rõ ràng cho thấy công ty đang ít tập trung vào mở rộng nhân lực.
Chi phí sinh hoạt, đặc biệt bất động sản, trước đây là lực đẩy kinh tế giờ trở thành gánh nặng. Mức giá nhà đắt đỏ, thuế bất động sản cao, chi phí di chuyển, chi phí duy trì đời sống trong khu vực thành phố khiến nhiều nhân viên công nghệ, đặc biệt sau khi bị sa thải hoặc thu nhập giảm, phải cân nhắc rời khỏi Seattle hoặc chuyển ra vùng ngoại ô, nơi chi phí thấp hơn.
Các doanh nghiệp nhỏ phục vụ người lao động công nghệ gặp sức ép lớn khi nguồn khách giảm. Thị trường nhà cho thuê, bán lẻ — có thời được thúc đẩy mạnh nhờ nhu cầu từ công nhân công nghệ — giờ tích tụ nhiều tài sản bỏ trống, giá thuê không thể tăng; chủ đất và nhà đầu tư bắt đầu dè chừng với các dự án mới.
Raed Jarrar chuyển từ Ottawa đến Seattle vào năm 2012 để làm việc tại Microsoft, xây dựng tổ ấm cùng vợ và hai con nhỏ, rồi mua nhà với niềm tin vào một tương lai ổn định. Tuy nhiên vào tháng Năm vừa qua, chỉ trong một cuộc họp trực tuyến kéo dài vỏn vẹn 5 phút với bộ phận nhân sự, anh đã bị Microsoft sa thải.
Jarrar thừa nhận suốt một thập kỷ, từ 2012 đến 2022, thị trường việc làm luôn nghiêng về phía người lao động, mở ra nhiều cơ hội và mức đãi ngộ cao, nhưng tất cả đã “lật ngược” kể từ khi làn sóng cắt giảm nhân sự diễn ra.
Cùng chung cảnh ngộ là Hadi Alhussieni, 24 tuổi, từng làm kỹ sư tại một studio game của Sony ở Bellevue. Khi công ty đóng cửa và cho toàn bộ nhân viên nghỉ việc, anh buộc phải tự bươn chải. Hiện Alhussieni dành toàn bộ thời gian phát triển trò chơi riêng có tên FPS Chess và đang rao bán căn hộ của mình để lấy vốn đầu tư cho dự án.
Những câu chuyện phản ánh rõ nét tác động sâu rộng của các đợt sa thải: không chỉ mất đi công việc, nhiều kỹ sư công nghệ còn phải từ bỏ cả những dự định ổn định trong đời sống cá nhân, buộc họ bước vào hành trình mới đầy bất định ngay tại thành phố từng được coi là “miền đất hứa” của ngành công nghệ Mỹ.
Tuy vậy, không phải mọi thứ đều tiêu cực. Một số công ty công nghệ khẳng định cam kết lâu dài với kinh tế khu vực. Nhiều người lao động — sau khi bị sa thải — đã chuyển sang khởi nghiệp hoặc tìm cơ hội ở các lĩnh vực khác. Điều này tạo ra một dạng tái cấu trúc trong lực lượng lao động.
Chính quyền địa phương cũng bắt đầu có những bước điều chỉnh: hỗ trợ tái đào tạo, khuyến khích đa dạng hóa ngành nghề, thúc đẩy phát triển nhà ở giá rẻ và dịch vụ công cộng để giảm áp lực chi phí sống. Tuy nhiên, những biện pháp này cần thời gian và nguồn lực lớn để thực sự có hiệu quả.
Theo: WSJ, Business Insider
