Cần siết trách nhiệm của sàn thương mại điện tử và người nổi tiếng khi quảng bá, bán hàng online - Ảnh: ĐỨC THIỆN
Động thái này nhằm bảo vệ người tiêu dùng và làm lành mạnh hóa thị trường, trong bối cảnh
Siết trách nhiệm KOLs để TMĐT phát triển lành mạnh
Thực tế, cùng với sự bùng nổ của các nền tảng TMĐT, nghệ sĩ và KOLs đang trở thành lực lượng dẫn dắt xu hướng tiêu dùng, đặc biệt trong các lĩnh vực mỹ phẩm, thời trang, thực phẩm và hàng tiêu dùng nhanh. Họ không chỉ dừng lại ở vai trò quảng bá, mà còn trực tiếp tham gia bán hàng qua livestream, kết nối hàng triệu người theo dõi với thương hiệu.
Không ít người tiêu dùng đã mua phải hàng kém chất lượng, thậm chí hàng giả, từ các sản phẩm được quảng bá rầm rộ bởi những tên tuổi như hoa hậu Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs, Đoàn Di Băng hay DJ Ngân 98... cho thấy ranh giới mong manh giữa ảnh hưởng và trách nhiệm trong môi trường số.
ThS Nguyễn Phạm Hoàng Huy - Chủ nhiệm bộ môn Digital Marketing (FPT Polytechnic) - nhận định: "Các KOLs hiện nay đang sở hữu sức ảnh hưởng rất lớn. Chỉ phát ngôn hay bài đăng của họ cũng có thể tác động mạnh mẽ đến hành vi, xu hướng và nhận thức của hàng triệu người, thậm chí định hướng dư luận trên mạng xã hội".
Tuy nhiên, hiện nay vẫn thiếu khung pháp lý cụ thể để kiểm soát hoạt động của nhóm này, cả về nội dung quảng cáo bán hàng, lẫn nghĩa vụ với khách hàng, nghĩa vụ với cơ quan nhà nước (đóng thuế đầy đủ và minh bạch). Khoảng trống pháp lý khiến công tác quản lý gặp khó khăn và dễ xảy ra sai phạm.
"Việc định danh và quản lý KOLs, đặc biệt là nhóm livestream bán hàng trở nên cấp thiết. Các quy định rõ ràng sẽ giúp tăng tính minh bạch, ngăn quảng cáo sai lệch, bảo vệ người tiêu dùng và duy trì niềm tin xã hội", ông Huy bày tỏ quan điểm.
Theo ông Nguyễn Minh Hùng - Phó Phòng quản lý thương mại - Sở Công Thương TP.HCM, chỉ tính riêng năm vừa qua, cả nước ghi nhận hơn 3.000 vụ vi phạm trong lĩnh vực TMĐT, trong đó TP.HCM chiếm gần 400 vụ, chủ yếu liên quan đến hàng giả, hàng nhái và quảng cáo sai sự thật. Con số này cho thấy rủi ro trong hoạt động bán hàng trực tuyến đang ngày càng tăng và cần được kiểm soát chặt chẽ.
Pháp luật hiện hành gồm: Luật TMĐT, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng... đã tạo hành lang pháp lý ban đầu, nhưng vẫn cần hoàn thiện để phù hợp với thực tế. "Hành lang pháp lý phải đủ mạnh để ngăn sai phạm, nhưng cũng cần đủ linh hoạt để không kìm hãm sáng tạo và phát triển của thị trường", ông Hùng nói.
Bên cạnh khía cạnh pháp lý, trách nhiệm xã hội của từng chủ thể trong hệ sinh thái thương mại điện tử là yếu tố quyết định.
"Cơ quan quản lý, sàn TMĐT, nhà sản xuất, KOL và cả người tiêu dùng đều phải chung tay xây dựng môi trường minh bạch, công bằng. Nếu phát hiện sản phẩm không đảm bảo chất lượng, dù chỉ vài nghìn đồng, người tiêu dùng cũng nên báo cáo. Việc im lặng chính là tiếp tay cho sai phạm", ông Hùng nhấn mạnh.
Người tiêu dùng cũng cần tỉnh táo hơn
Sở Công Thương TP.HCM cho biết đang phối hợp với Bộ Công Thương hoàn thiện dự thảo Luật TMĐT (sửa đổi), hướng tới một môi trường minh bạch, công bằng và phát triển bền vững.
Theo đại diện sở, chỉ khi KOLs coi trọng uy tín, thương hiệu chọn đối tác có trách nhiệm, nền tảng siết kiểm duyệt và người tiêu dùng tỉnh táo hơn, TMĐT Việt Nam mới có thể phát triển bền vững. Vì với kênh giao dịch này, "người ảnh hưởng" thực sự trở thành người dẫn dắt niềm tin, chứ không chỉ là người bán hàng.
Đề xuất định danh người nổi tiếng, KOLs livestream bán hàng, liên đới trách nhiệm nếu quảng cáo sai
