Vở rối nước Hoàng đế cờ lau của Nhà hát Múa rối Thăng Long - Ảnh: Nhà hát Múa rối Thăng Long
Tại buổi tọa đàm "Bảo tồn và phát huy nghệ thuật rối trong cuộc sống đương đại" diễn ra ngày 10-11 tại Nhà hát Múa rối Thăng Long (Hà Nội), nhiều chuyên gia, nhà quản lý, nghệ sĩ, nghệ nhân phải thốt lên câu hỏi nhức nhối: Tại sao múa rối Việt Nam khiến thế giới phải kinh ngạc, nhưng chính người Việt lại thờ ơ.
Múa rối đông khách, niềm vui chưa trọn vẹn
Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai vui mừng trước thành tựu của Nhà hát Múa rối Thăng Long những năm qua. Bà cho biết năm 2023 nhà hát thực hiện hơn 1.600 suất diễn, phục vụ hàng trăm nghìn lượt khán giả.
Trung bình mỗi ngày có 6 đến 8 suất diễn, với hơn 1.000 khán giả, nhưng trong đó phần lớn là du khách quốc tế.
Đặc biệt, năm 2024, Nhà hát Múa rối Thăng Long được Tổ chức Du lịch Mỹ trao giải thưởng Travellers' Choice Awards, dựa trên hàng triệu đánh giá của du khách quốc tế.
Tọa đàm bảo tồn múa rối nước đưa ra nhiều khó khăn của múa rối hiện nay - Ảnh: T.ĐIỂU
Phải trả múa rối nước cho đồng ruộng
Từ góc độ người làm nghề, NSƯT Thanh Hiền - Giám đốc Nhà hát Múa rối Thăng Long - chỉ ra nhiều khó khăn với rối nước hiện nay. Đó là sự cạnh tranh của các loại hình giải trí hiện đại, sự thay đổi thị hiếu khán giả, cùng những khó khăn trong việc gìn giữ đội ngũ nghệ nhân, khán giả và không gian diễn xướng truyền thống.
Quá trình đô thị hóa khiến một số phường rối nước còn giữ được nghiệp tổ cũng bị thu hẹp dần không gian biểu diễn. Bên cạnh đó, kinh phí duy trì hoạt động biểu diễn luôn là vấn đề nan giải.
Thẳng thắn nhìn nhận những thách thức, NSND Hoàng Tuấn - nguyên Giám đốc Nhà hát Múa rối Thăng Long - cho biết trước kia Hà Nội có hơn 20 phường rối, giờ chỉ còn vài phường, mà cũng không còn giữ được bản sắc của từng phường.
Bên cạnh đó, lực lượng nghiên cứu lý luận - phê bình các môn nghệ thuật truyền thống đang trong tình trạng báo động, hầu như Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh không còn đào tạo nữa.
NSƯT Lê Văn Ngọ - nguyên Giám đốc Nhà hát Múa rối Thăng Long - cho ý kiến: bảo tồn nghệ thuật múa rối không phải chỉ bảo tồn các trò diễn cổ mà còn cần bảo tồn không gian biểu diễn rối tại các làng quê.
"Phải trả múa rối nước cho đồng ruộng. Làng quê người Việt đến nay sắp hết rồi. Nhưng rất cần giữ gìn không gian văn hóa cho nghệ thuật rối và nhiều hình thức nghệ thuật truyền thống nói chung", ông Ngọ nói.
Khám phá bí ẩn múa rối đầu gỗ chầu Thánh qua bộ ảnh thắng giải đặc biệt
