Mỹ và Trung Quốc đang rơi vào tình trạng bế tắc thương mại, khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới liên tục trả đũa lẫn nhau.
Mặc dù Trung Quốc phụ thuộc lớn vào Mỹ như một thị trường tiêu thụ hàng hóa nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng Washington không nên xem nhẹ khả năng đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh.
Bởi hiện, Trung Quốc đang nắm giữ nhiều quân bài quan trọng trong các lĩnh vực thương mại, công nghệ và tài chính. Với sự kiểm soát đối với nguyên liệu đất hiếm, công nghệ chế tạo tiên tiến và lượng trái phiếu kho bạc Mỹ lớn, Bắc Kinh có thể sử dụng các yếu tố này để tạo áp lực lên Washington.
Sức mạnh thương mại
Năm ngoái, Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại gần 300 tỷ USD với Mỹ, chiếm khoảng 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này vào thị trường Mỹ.
Mức thuế quan 145% mà Tổng thống Donald Trump áp đặt sẽ gây tổn thất đáng kể cho Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà kinh tế quốc tế cho rằng điều này không tính đến một yếu tố quan trọng: Trung Quốc có thể dễ dàng tìm kiếm các nguồn thay thế cho hàng nhập khẩu từ Mỹ, trong khi Mỹ lại khó khăn hơn trong việc thay thế hàng hóa từ Trung Quốc.
Trung Quốc nắm giữ sản lượng đất hiếm lớn. Ảnh: Reuters
Hàng hóa xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc chủ yếu là các sản phẩm nông nghiệp như đậu nành, bông, thịt bò và gia cầm, với giá trị gia tăng thấp. Ngược lại, nhiều mặt hàng nhập khẩu của Mỹ từ Trung Quốc, bao gồm đồ điện tử, máy móc và khoáng sản đã qua chế biến, có giá trị gia tăng cao hơn.
Marta Bengoa, Giáo sư kinh tế quốc tế tại Đại học Thành phố New York, cho biết mặc dù Mỹ và Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào nhau rất nhiều về thương mại, nhưng điều này có nghĩa là rủi ro cuối cùng lại nghiêng về phía Mỹ.
"Sự phụ thuộc của Mỹ vào Trung Quốc là lớn hơn, bởi vì Trung Quốc có thể dễ dàng tìm nguồn cung cấp nông sản từ các quốc gia khác, trong khi Mỹ khó có thể thay thế nguồn cung thiết bị điện tử và máy móc từ Trung Quốc", bà nói.
"Ví dụ, Bắc Kinh đã bắt đầu mua đậu nành từ Brazil, điều này giúp Trung Quốc có thêm một chút đòn bẩy trong cuộc chiến thương mại", bà giải thích.
Sự suy yếu của đồng USD cũng khiến việc nhập khẩu hàng hóa vào Mỹ trở nên đắt đỏ hơn.
Tuy vậy, ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại vẫn sẽ tiếp tục tác động đến Trung Quốc, đặc biệt là khi nước này nhập khẩu các sản phẩm cao cấp từ Mỹ, bao gồm bộ phận máy bay, dược phẩm và chất bán dẫn — mặc dù Washington đã tìm cách hạn chế quyền truy cập vào các vi mạch trong những năm gần đây.
Thêm vào đó, nhiều doanh nghiệp Mỹ đã có sự hiện diện sâu rộng trong chuỗi cung ứng tại Trung Quốc, khiến tác động của cuộc chiến thương mại càng trở nên phức tạp hơn.
Các nhà phân tích của ngân hàng Goldman Sachs ước tính rằng từ 10 đến 20 triệu công nhân tại Trung Quốc có thể bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm trong xuất khẩu sang Mỹ.
"Sự kết hợp giữa mức thuế quan cao, sự giảm sút mạnh mẽ trong lượng hàng xuất khẩu sang Mỹ, và nền kinh tế toàn cầu đang chậm lại dự kiến sẽ tạo ra áp lực đáng kể lên nền kinh tế và thị trường lao động của Trung Quốc", các nhà phân tích của Goldman Sachs cho biết.
Tài sản tài chính và công nghệ
Trung Quốc hiện nắm giữ một lượng lớn nợ chính phủ Mỹ, và về lý thuyết, nước này có thể bán bớt để giảm tác động. Tuy nhiên, hành động này có thể gây ra lo ngại về sức hấp dẫn của tài sản Mỹ, dẫn đến sự suy giảm giá trị của đồng USD và nợ công Mỹ.
Zerlina Zeng, Giám đốc chiến lược tín dụng châu Á tại CreditSights, nói rằng việc bán tháo trái phiếu kho bạc sẽ ảnh hưởng đến Trung Quốc, xét đến quy mô nắm giữ của nước này. Bà cho rằng: "Dù vậy, chúng tôi dự đoán Trung Quốc sẽ tiếp tục đa dạng hóa dự trữ USD sang các loại tiền tệ khác như một chiến lược phân bổ dài hạn".
Mỹ phụ thuộc lớn vào Trung Quốc đối với nhiều khoáng sản đất hiếm quan trọng, như những kim loại thiết yếu cho sản xuất pin xe điện. Trung Quốc hiện kiểm soát hơn hai phần ba sản lượng đất hiếm toàn cầu và hơn 90% công suất chế biến, tạo ra một điểm đòn bẩy mạnh mẽ đối với Washington.
Trong đợt áp thuế đối ứng đầu tiên, Tổng thống Trump đã miễn thuế cho các khoáng sản quan trọng để giảm thiểu những điểm yếu của Mỹ. Tuy nhiên, các miễn trừ này có thể không đủ để tránh tình trạng thiếu hụt nguồn cung nếu Trung Quốc quyết định tận dụng sức mạnh này một cách mạnh mẽ hơn.
Mới đây, Trung Quốc đã áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với bảy nguyên tố đất hiếm, bao gồm dysprosium và terbium, những thành phần thiết yếu trong sản xuất các sản phẩm công nghệ cao như động cơ phản lực và xe điện.
Đây là động thái mà nhiều chuyên gia cho rằng có thể gây ra tác động lớn đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc chiến thương mại với Mỹ đang ngày càng căng thẳng.
An An (Theo Financial Times)
