Trải qua một phần tư thế kỷ, từ những phiên giao dịch sơ khai với vỏn vẹn hai mã cổ phiếu, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã giờ đây không chỉ là kênh huy động vốn trung và dài hạn huyết mạch cho doanh nghiệp, mà đang ngày càng chứng tỏ vai trò quan trọng trong việc cải thiện đời sống tài chính của hàng triệu người dân.
Tại buổi tọa đàm “25 năm thị trường chứng khoán: Thời điểm vươn mình” do CafeF tổ chức ngày 28/7/2025, những câu chuyện về kỳ vọng, thách thức và tầm nhìn tương lai đã được các chuyên gia hàng đầu từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp niêm yết và công ty chứng khoán cùng thảo luận.
TTCK: Kênh dẫn vốn huyết mạch và thước đo “sức khỏe” doanh nghiệp
Nhìn lại hành trình 25 năm, không thể phủ nhận vai trò trụ cột của TTCK trong việc cung cấp nguồn vốn cho sự phát triển của doanh nghiệp và nền kinh tế.
Bà Phạm Thị Thùy Linh, Trưởng ban Phát triển thị trường – Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), khẳng định: “ TTCK đã và đang thực hiện rất tốt vai trò là kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng. Thông qua thị trường, các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp đại chúng, không chỉ tiếp cận được nguồn vốn để phục vụ sản xuất kinh doanh mà còn có những bước tiến vượt bậc trong việc nâng cao năng lực quản trị công ty, tăng cường tính minh bạch và hoạt động hiệu quả hơn.”
Bà Phạm Thị Thùy Linh, Trưởng ban Phát triển thị trường – Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
Quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu có thời điểm đã đạt tới 84% GDP, cho thấy sức hấp dẫn và vai trò to lớn của kênh dẫn vốn này. Tuy nhiên, giá trị của TTCK không chỉ nằm ở những con số. Việc một doanh nghiệp quyết định “lên sàn” là một cam kết mạnh mẽ về sự minh bạch và một bài kiểm tra toàn diện về năng lực.
Câu chuyện của Vietjet là một minh chứng điển hình. Chia sẻ về quyết định niêm yết trên sàn HOSE vào năm 2017, bà Hồ Ngọc Yến Phương, Thành viên HĐQT, Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc tài chính Vietjet cho biết kỳ vọng lớn nhất là huy động vốn cho các kế hoạch kinh doanh và tạo ra các giá trị bền vững.
“Ngay khi niêm yết, Vietjet đã được định giá 1,2 tỷ USD. Thị trường vốn đã trở thành một kênh huy động vô cùng quan trọng, đặc biệt với một ngành đòi hỏi đầu tư lớn như hàng không ,” bà Phương nhấn mạnh.
Việc niêm yết không chỉ mở ra cánh cửa tiếp cận vốn mà còn buộc doanh nghiệp phải vận hành theo những chuẩn mực quốc tế cao nhất. Chính sự minh bạch và quản trị hiệu quả đã giúp Vietjet thu hút được niềm tin của các nhà đầu tư và các quỹ đầu tư quốc tế lớn, giúp giá trị vốn hóa có thời điểm tăng vọt lên 3,4 tỷ USD.
Bà Hồ Ngọc Yến Phương, Thành viên HĐQT, Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc tài chính Vietjet
Không chỉ các doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ, mà ngay cả các định chế tài chính lớn cũng tìm thấy giá trị và đối mặt với những thử thách tương tự khi niêm yết.
Đơn cử như Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank), sau 7 năm lên sàn, HDBank không ngừng mở rộng quy mô, phát triển mạng lưới và số hóa, tăng cường uy tín với cổ đông và công chúng.
Việc tuân thủ các quy định khắt khe về công bố thông tin và quản trị của một ngân hàng niêm yết hàng đầu đã giúp HDBank củng cố niềm tin, thu hút vốn và khẳng định vị thế trong nhóm VN30.
Đây chính là minh chứng cho việc TTCK là một “sân chơi” lớn, nơi các doanh nghiệp hàng đầu thể hiện năng lực và tầm vóc của mình.
Kỳ vọng và Thách thức
Trên con đường niêm yết, bên cạnh những cơ hội to lớn là những áp lực và thách thức không nhỏ. Doanh nghiệp phải đối mặt với sự biến động khó lường của thị trường và áp lực duy trì niềm tin từ cổ đông.
Bà Hồ Ngọc Yến Phương đã chia sẻ thẳng thắn về giai đoạn khó khăn nhất của Vietjet trong đại dịch COVID-19, khi ngành hàng không gần như “đóng băng”.
“Trong những giai đoạn thăng trầm của thị trường, đặc biệt là cuộc khủng hoảng COVID-19, các nhà đầu tư và cổ đông lớn vẫn tiếp tục đồng hành cùng Vietjet. Điều này cho thấy niềm tin của họ vào những doanh nghiệp có giá trị nội tại và tiềm năng phát triển bền vững. Đó chính là phần thưởng lớn nhất cho sự nỗ lực minh bạch và quản trị của chúng tôi,” bà Phương nói.
Câu chuyện của Vietjet cho thấy, thách thức lớn nhất của một doanh nghiệp niêm yết không chỉ là duy trì tăng trưởng kinh doanh, mà còn là xây dựng và bảo vệ niềm tin của nhà đầu tư. Sự minh bạch không còn là một lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc. Áp lực từ thị trường buộc ban lãnh đạo phải liên tục đổi mới, tối ưu hóa hoạt động và chứng minh được giá trị dài hạn của doanh nghiệp, vượt qua những biến động ngắn hạn của giá cổ phiếu.
Đây chính là quá trình “lửa thử vàng”, nơi những doanh nghiệp thực sự có nền tảng vững chắc và tầm nhìn xa sẽ tỏa sáng.
Khi chứng khoán không còn là “cuộc chơi” của riêng ai
TTCK ngày nay đã trở thành một kênh đầu tư và tích lũy tài sản ngày càng phổ biến, góp phần trực tiếp cải thiện đời sống tài chính của người dân. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và sự ra đời của các sản phẩm tài chính đa dạng đã phá vỡ rào cản, giúp mọi người dễ dàng tiếp cận thị trường.
Với hơn 7,6 triệu tài khoản chứng khoán, tương đương 7,6% dân số, TTCK đang dần trở thành một phần trong kế hoạch tài chính của nhiều gia đình Việt. Đóng góp vào sự thay đổi này là vai trò không nhỏ của các công ty chứng khoán thế hệ mới.
Đại diện cho một trong những công ty chứng khoán tiên phong theo mô hình Wealthtech (công nghệ tài chính phục vụ quản lý gia sản), bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Tổng Giám đốc TCBS, có một góc nhìn rất khác biệt.
“Chúng tôi xác định sứ mệnh của mình là cải thiện đời sống tài chính của người Việt. TTCK không chỉ là nơi huy động vốn cho doanh nghiệp, mà còn là một khía cạnh của đời sống tài chính của mỗi cá nhân,” bà Hiền chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Tổng Giám đốc TCBS
Theo bà Hiền, thay vì mô hình dựa vào môi giới truyền thống, TCBS tập trung xây dựng một nền tảng công nghệ để phục vụ khách hàng, tạo ra một “siêu thị tài chính” nơi nhà đầu tư có thể tiếp cận đa dạng sản phẩm từ cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp đến chứng chỉ quỹ.
“Chúng tôi tin rằng bằng cách cung cấp công cụ và kiến thức, chúng tôi có thể giúp người dân đưa ra quyết định đầu tư thông minh hơn, từ đó tích lũy tài sản một cách bền vững. Việc hơn 65% nhân sự của chúng tôi là kỹ sư công nghệ đã nói lên chiến lược khác biệt này,” bà Hiền nhấn mạnh.
Cách tiếp cận này đang thay đổi cuộc chơi, biến đầu tư chứng khoán từ một hoạt động phức tạp, cần nhiều vốn thành một việc đơn giản, có thể bắt đầu chỉ với vài triệu đồng. Điều này không chỉ giúp người dân có thêm một kênh sinh lời hiệu quả bên cạnh tiết kiệm truyền thống, mà còn tạo ra một dòng vốn đối ứng quan trọng trong nước, góp phần vào sự ổn định và phát triển của chính thị trường.
Nâng hạng và những kỳ vọng vươn mình
Nhìn về tương lai, TTCK Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để “vươn mình” ra biển lớn, với mục tiêu trọng tâm là được nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi. Bà Phạm Thị Thùy Linh cho biết UBCKNN đang nỗ lực phối hợp với các bộ, ngành để tháo gỡ những vướng mắc cuối cùng, đặc biệt là vấn đề ký quỹ trước giao dịch (pre-funding) của nhà đầu tư nước ngoài.
Việc nâng hạng được kỳ vọng sẽ tạo ra một “cú hích” khổng lồ, thu hút hàng tỷ USD vốn ngoại, nâng cao thanh khoản và vị thế của TTCK Việt Nam. Cùng với đó, việc triển khai hệ thống công nghệ KRX sẽ tạo nền tảng cho các sản phẩm mới như giao dịch trong ngày (T+0), bán khống, giúp thị trường trở nên sôi động và tiệm cận hơn với các chuẩn mực quốc tế.
“Nếu ví TTCK như một chuyến bay, tôi cho rằng TTCK Việt Nam đang ở giai đoạn “bay cao sau cất cánh”. Số lượng nhà đầu tư cá nhân tăng mạnh, vốn hóa thị trường tiệm cận GDP — đó là nền tảng tích cực để ngành hàng không phát triển mạnh hơn nữa” – Bà Hồ Ngọc Yến Phương chia sẻ.
Tuy nhiên, nữ lãnh đạo của Vietjet Air cũng đánh giá: “Để bay ổn định hơn, TTCK Việt Nam cần vượt qua “vùng nhiễu động” cải cách: nâng minh bạch, mở room ngoại, hoàn thiện hạ tầng T+1. Doanh nghiệp niêm yết như Vietjet ý thức rất rõ: muốn TTCK VN được nâng hạng thì từng doanh nghiệp tham gia thị trường, trong đó có Vietjet, phải luôn nâng chuẩn minh bạch, bảo vệ cổ đông, nhà đầu tư, tuân thủ công bố thông tin — vì đây, là những tiêu chí quốc tế đánh giá”.
Sau 25 năm, TTCK Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh ban đầu là tạo ra một kênh huy động vốn cho nền kinh tế. Giờ đây, thị trường đang bước vào một chương mới, với sứ mệnh kép: vừa là bệ phóng cho các doanh nghiệp thế hệ mới, vừa là một công cụ tài chính mạnh mẽ giúp hàng triệu người dân xây dựng sự thịnh vượng.
25 năm – Thời điểm vươn mình là hành trình ghi dấu những bước ngoặt lịch sử của thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong dòng chảy phát triển ấy, không thể không nhắc đến sự đồng hành và đóng góp quan trọng của các tổ chức, doanh nghiệp tiêu biểu như: Eximbank, Gelex, Masan, Nhất Việt (VFS), Pinetree, SSI, TCBS và VNDIRECT, Vietjet Air, HDBank, HSC…
