Trong một động thái gây chấn động ngành logistics toàn cầu, United Parcel Service (UPS), tập đoàn vận chuyển lớn nhất nước Mỹ đã cắt giảm tới 48.000 việc làm trong năm 2025, gồm 14.000 vị trí quản lý và 34.000 nhân sự vận hành.
Đây là đợt cắt giảm lớn nhất trong hơn hai thập kỷ, phản ánh bước ngoặt chiến lược của UPS dưới thời CEO Carol Tomé: chuyển từ tăng trưởng khối lượng sang tối ưu lợi nhuận và hiệu quả.
Tái cấu trúc
Kể từ sau đại dịch Covid-19, ngành logistics toàn cầu đã đi qua một chu kỳ bất ổn hiếm có. Lượng hàng thương mại điện tử bùng nổ trong giai đoạn giãn cách từng giúp UPS "hái ra tiền". Nhưng khi nền kinh tế mở cửa trở lại, nhu cầu vận chuyển giảm, chi phí lao động và nhiên liệu tăng mạnh, khiến biên lợi nhuận của công ty bị bào mòn.
Trong bối cảnh đó, Carol Tomé, người từng là giám đốc tài chính của Home Depot và cũng là nữ CEO đầu tiên đến từ bên ngoài UPS, đã đặt lại nền tảng cho tập đoàn hơn 100 năm tuổi này. Bà không còn chạy theo khối lượng, mà tập trung vào những đơn hàng "chất lượng cao" hơn: ít nhưng lợi nhuận cao. Để thực hiện điều đó, bộ máy khổng lồ của UPS buộc phải tinh gọn.
Theo báo cáo mới nhất, UPS đã tiết kiệm được 2,2 tỷ USD nhờ các biện pháp cắt giảm trong năm nay, với mục tiêu đạt tới 3,5 tỷ USD tiết kiệm tổng thể. Công ty cũng đóng cửa 93 cơ sở, giảm thuê máy bay, phương tiện và lao động thời vụ.
Thêm nữa, đằng sau con số tiết kiệm đó là sự thay thế không thể tránh khỏi của công nghệ. UPS đang đẩy mạnh tự động hóa trong các trung tâm phân loại và kho bãi.
CFO Brian Dykes cho biết: "Tự động hóa và tái thiết mạng lưới giúp UPS cần ít nhân lực hơn, nhưng vẫn vận hành hiệu quả hơn bao giờ hết."
Điều này ám chỉ UPS sẽ cần ít máy bay, phương tiện thuê và đặc biệt là ít nhân viên thời vụ hơn trong mùa cao điểm. Động thái này khẳng định rằng trong ngành logistics hiện đại, hiệu quả vận hành giờ đây được đo bằng công nghệ và thuật toán, chứ không phải chỉ bằng số lượng nhân công.
Việc làm mất đi không chỉ nằm ở các khâu vận hành, mà còn cả tầng quản lý trung gian, nơi UPS cho rằng "chồng chéo và kém linh hoạt". Đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy UPS đang bước vào một chu kỳ chuyển hóa mô hình hoạt động, mà ở đó, công nghệ và tự động hóa đóng vai trò trung tâm.
Trên thực tế, tờ Wall Street Journal (WSJ) cho hay Carol Tomé đang đối mặt với áp lực lớn từ cổ đông và giới hưu trí nắm giữ cổ phần, những người có ảnh hưởng đáng kể trong cơ cấu quyền biểu quyết của UPS.
Giá cổ phiếu công ty đã sa sút trong nhiều quý liên tiếp, buộc bà phải chứng minh năng lực vực dậy giá trị doanh nghiệp. Việc cắt giảm quy mô nhân sự được xem là một "phép thử" để lấy lại niềm tin của thị trường.
Kết quả trước mắt dường như đã phần nào ủng hộ Tomé. Dù lợi nhuận và doanh thu quý III đều giảm, kết quả vẫn vượt kỳ vọng của Phố Wall, khiến cổ phiếu UPS bật tăng gần 7% trong phiên giao dịch sau báo cáo.
Nhà đầu tư nhìn thấy ở đây không chỉ là tiết kiệm chi phí, mà còn là khả năng kiểm soát rủi ro và tái định vị thương hiệu UPS trong thời đại cạnh tranh khốc liệt.
Tách khỏi Amazon
Một phần đáng chú ý của chiến lược mới là việc UPS giảm mạnh khối lượng giao hàng cho Amazon, khách hàng từng lớn nhất của hãng. Khối lượng hàng từ Amazon giảm tới 21,2% trong quý III, và UPS xác nhận xu hướng này "sẽ còn tiếp diễn".
Việc tách khỏi Amazon giúp UPS giảm phụ thuộc vào nguồn doanh thu có biên lợi nhuận thấp, đồng thời tái cân bằng danh mục khách hàng. Tuy nhiên, điều này cũng mang lại rủi ro: trong ngắn hạn, khối lượng hàng hóa và doanh thu sẽ tiếp tục giảm trước khi hiệu quả chi phí kịp bù đắp.
Giá cổ phiếu UPS tăng vọt sau công bố về sa thải lao động
Quay trở lại việc sa thải, một số nhà phân tích cảnh báo rằng quá trình tinh gọn quá nhanh có thể tạo ra "điểm mù vận hành" khi năng suất tăng nhưng khả năng ứng phó với biến động mùa vụ lại giảm. Đặc biệt, khi bước vào mùa cao điểm cuối năm, UPS sẽ là bài kiểm tra thực tế cho chiến lược "hiệu quả thay vì số lượng".
Ngoài ra, chiến lược sa thải này cũng tiềm ẩn rủi ro. Việc giảm mạnh phụ thuộc vào Amazon có thể làm mất đi một nguồn doanh thu ổn định, dù khối lượng này có biên lợi nhuận thấp. Hơn nữa, việc cắt giảm nhân sự quy mô lớn, nếu không được quản lý cẩn thận, có thể gây căng thẳng nội bộ, đặc biệt là với các nhân viên không thuộc công đoàn, những người bị ảnh hưởng trực tiếp nhất.
Tuy vậy, nhìn ở tầm chiến lược dài hạn, động thái của UPS là bước đi tất yếu. Thị trường logistics đang được định hình lại bởi tự động hóa, trí tuệ nhân tạo và thương mại điện tử xuyên biên giới. Những doanh nghiệp không đủ nhanh để tái cấu trúc sẽ bị bỏ lại phía sau và UPS, bằng cú cắt giảm mạnh mẽ này, đang cố chứng minh rằng họ không nằm trong số đó.
Tóm lại, động thái của UPS là một phép toán kinh tế lạnh lùng: Đánh đổi quy mô lấy lợi nhuận. Đây là một bước đi mang tính quyết định để tái định vị UPS thành một công ty logistics hiệu quả, lợi nhuận cao, sẵn sàng đối mặt với một tương lai ít phụ thuộc vào con người và nhiều hơn vào máy móc và tối ưu hóa.
*Nguồn: WSJ, Fortune, BI
