Theo các chuyên gia, đây là năm có số lượng doanh nghiệp lớn tuyên bố phá sản cao nhất trong vòng 15 năm qua, phản ánh áp lực tài chính đang ngày càng đè nặng lên người tiêu dùng lẫn giới kinh doanh.
Amy Quackenboss, Giám đốc điều hành của Viện Phá sản Hoa Kỳ (ABI), cho biết: “Chi phí leo thang, điều kiện tín dụng bị siết chặt và bất ổn địa chính trị kéo dài tiếp tục gây áp lực lớn lên các hộ gia đình và doanh nghiệp vốn đã căng thẳng tài chính”.
Nhưng khác với các cuộc khủng hoảng trước đây, thường tập trung ở một vài lĩnh vực cụ thể, làn sóng phá sản năm nay lan tỏa rộng khắp, bao trùm nhiều ngành nghề, tạo nên một mô hình bất thường và khó dự đoán.
Trong quá khứ, các vụ phá sản doanh nghiệp thường mang tính “dính chùm”, nghĩa là các doanh nghiệp trong cùng một lĩnh vực cùng chịu ảnh hưởng và sụp đổ gần như cùng lúc. Năm 2022 là một ví dụ điển hình với “mùa đông tiền số”, khiến hàng loạt công ty tiền số, nổi bật là FTX của Sam Bankman-Fried, rơi vào tình trạng phá sản dây chuyền.
Tuy nhiên, năm 2025 lại hoàn toàn khác. Theo Robert Stark, chuyên gia kỳ cựu nghiên cứu về các vụ phá sản, hiện là đối tác tại hãng luật Brown Rudnick, hiện tượng năm nay “rải đều” hơn nhiều và rất khó xác định điểm khởi phát rõ ràng.
Stark đang đại diện cho các chủ nợ trong vụ phá sản của hãng linh kiện ô tô First Brands, startup công nghệ tài chính Linqto, cũng như ủy ban cổ đông trong hồ sơ phá sản của công ty xét nghiệm gen 23andMe.
Vị chuyên gia chỉ ra: “Không có ngành nào thực sự là trung tâm của cuộc khủng hoảng lần này. Thay vào đó, phá sản đang xuất hiện ở khắp mọi lĩnh vực, một điều cực kỳ hiếm gặp trong 30 năm hành nghề của tôi. “Đây thực sự là một điều gây sốc.”
Sự bất ổn của kinh tế Mỹ đã khiến nhiều tập đoàn lớn phải nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Trong số đó có những cái tên đình đám như chuỗi khách sạn Sonder, hãng hàng không Spirit Airlines, tập đoàn thực phẩm Del Monte Foods, chuỗi bán lẻ Claire’s và công ty dược phẩm Omnicare, trực thuộc CVS Health.
Tất cả đều liệt kê khoản nợ vượt quá 1 tỷ USD trong hồ sơ phá sản, đưa họ vào nhóm những vụ phá sản quy mô lớn nhất năm 2025.
Theo số liệu từ S&P Global Market Intelligence, tính đến hết tháng 11, đã có 717 vụ nộp đơn phá sản của các doanh nghiệp quy mô lớn, vượt qua con số 687 của cả năm 2024. Dù chưa tính đến tháng 12, 2025 đã trở thành năm có nhiều vụ phá sản doanh nghiệp lớn nhất kể từ 2010, thời điểm sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Số liệu cũng chỉ ra rằng, lĩnh vực công nghiệp đang là ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với 110 doanh nghiệp phá sản, tiếp theo là nhóm tiêu dùng không thiết yếu với 85 vụ và lĩnh vực y tế với 46 doanh nghiệp tuyên bố phá sản.
Các doanh nghiệp nhỏ cũng đang chật vật với làn sóng phá sản. Theo quy định của luật phá sản Mỹ, các doanh nghiệp nhỏ với khoản nợ không vượt quá 3.024.725 USD có thể nộp đơn xin phá sản theo Tiểu chương V của Chương 11, cho phép một quy trình tái cơ cấu đơn giản và tiết kiệm chi phí hơn.
Dữ liệu từ Epiq Bankruptcy Analytics cho thấy, tính đến giữa tháng 12, đã có hơn 2.300 vụ phá sản theo Tiểu chương V, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng tháng 11, số hồ sơ phá sản theo chương này đạt 223 vụ, tăng 23% so với cùng kỳ, theo báo cáo từ Viện Phá sản Hoa Kỳ.
Không chỉ giới doanh nghiệp, người dân bình thường cũng đang lao đao vì chi phí sinh hoạt tăng cao. Trong tháng 11/2025, số lượng đơn phá sản cá nhân tăng 8% lên 40.973 trường hợp, so với 37.814 hồ sơ cùng kỳ năm 2024.
Trong số này, có 25.329 trường hợp phá sản theo Chương 7, còn gọi là “phá sản thanh lý” hoặc “làm lại từ đầu”, tăng 11% so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, còn có 15.558 hồ sơ phá sản theo Chương 13, cho phép người đi vay trả nợ dần trong nhiều năm, tăng 5% so với 14.865 hồ sơ ghi nhận vào tháng 11/2024.
Theo Quackenboss, trong bối cảnh nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp đang vật lộn với nợ nần, phá sản không còn là dấu chấm hết, mà là “con đường thiết yếu để khôi phục ổn định và xây dựng lại tương lai tài chính bền vững hơn”.
Tham khảo BI
