Bác sĩ Mai Văn Lực, Khoa Ngoại Tiết niệu – Nam học (Bệnh viện E) cho biết, khoảng 2h sáng tại Phòng Cấp cứu của bệnh viện đã tiếp nhận trường hợp bệnh nhân nam vào cấp cứu trong tình trạng vô cùng đau đớn.
Bệnh nhân N.H.L (23 tuổi, tại Hà Nội) được đưa vào với gương mặt tái mét, mồ hôi chảy đầm đìa, hai tay ôm chặt vùng thắt lưng. Mỗi cơn co siết khiến cơ thể chàng trai như gập lại. Giữa nhịp thở đứt quãng, L chỉ nói được một câu: “Bác sĩ cứu em…”
Cấp cứu trong đêm sau khi tự “chữa bệnh”
Qua khai thác tiền sử bệnh, bác sĩ phát hiện L từng bị sỏi thận và hiểu rất rõ cảm giác đau quặn khi sỏi rơi xuống niệu quản. Vì vậy, khi cơn đau tái phát, anh tin rằng chỉ cần uống thuốc giãn cơ là cơ thể sẽ dễ chịu hơn. Tuy nhiên, sau khi uống 4 viên No-spa (loại thuốc có tác dụng làm giảm các cơn co thắt và đau do co thắt), cơn đau không hề giảm mà còn tăng nặng, khiến anh cảm thấy như “bị bẻ gãy sống lưng”. Lúc này L mới vào viện cấp cứu giữa đêm.
Bác sĩ Lực cho biết, cơn đau quặn thận là một trong những cơn đau dữ dội nhất trong y khoa. Nhiều người có tiền sử sỏi thận thường tự uống thuốc giãn cơ khi cơn đau xuất hiện nnưng thực chất, loại thuốc này chỉ giải quyết phần ‘ngọn’ của vấn đề.
Khoa cấp cứu của bệnh viện E. (Ảnh minh họa)
“Thủ phạm thật sự” của cơn đau
Theo bác sĩ Lực, cơn đau quặn thận xảy ra khi viên sỏi rơi xuống niệu quản và gây tắc nghẽn. Lúc này, cơ thể phản ứng bằng cách tiết ra Prostaglandin – chất gây viêm, phù nề và càng làm tăng co thắt. Đây mới là nguyên nhân chính tạo nên “cơn bão đau đớn”, khiến người bệnh vật vã, quằn quại.
Trong trường hợp của bệnh nhân L, sỏi gây viêm và chèn ép, làm tăng áp lực lên thận. Uống No-spa có thể làm giảm co thắt phần nào nhưng không thể xử lý tình trạng viêm phù nề đang diễn ra. Do đó, cơn đau vẫn tiếp tục "hành hạ" bệnh nhân.
Một trong những cơn đau "kinh hoàng nhất của y học"
Đau quặn thận thường được mô tả là “nỗi ám ảnh” vì mức độ khốc liệt của nó. Bác sĩ Lực cho biết, nhiều bệnh nhân mô tả cảm giác này tương đương hoặc vượt qua đau đẻ. Một nghiên cứu cho thấy 79% phụ nữ từng trải nghiệm cả sinh nở lẫn đau sỏi thận khẳng định sỏi thận đau ngang hoặc hơn.
Trong một số thang đo mức độ đau, đau quặn thận còn được xếp ngang vết thương do súng bắn hoặc viêm tụy cấp. Đặc biệt, kích thước sỏi không quyết định mức độ đau: có những viên sỏi chỉ vài milimet cũng đủ khiến người bệnh “đứng ngồi không yên”.
Khi niệu quản bị tắc, nước tiểu không thoát ra được sẽ làm thận giãn căng. Áp lực bên trong tăng nhanh gây đau lan từ thắt lưng xuống bụng dưới và vùng háng. Tắc nghẽn đột ngột thậm chí có thể gây vỡ bể thận – niệu quản, một biến chứng nguy hiểm.
Theo bác sĩ Lực, nếu được xử trí đúng bằng thuốc kháng viêm, người bệnh sẽ giảm đau nhanh chóng. Nhiều bệnh nhân lo lắng và mong muốn “mổ sớm” để lấy sỏi, nhưng điều này không phải lúc nào cũng cần thiết. Hơn 80% trường hợp đau quặn thận khi vào viện có thể được điều trị nội khoa và tự thải sỏi trong thời gian ngắn.
Việt Nam nằm trong “vành đai sỏi tiết niệu” của thế giới, với khoảng 15% dân số có nguy cơ mắc bệnh trong đời. Vì vậy, phòng ngừa sỏi thận là việc quan trọng. Để phòng ngừa sỏi thận mọi người có thể bắt đầu bằng cách thực hiện các thói quen lành mạnh hàng ngày. Các bác sĩ khuyến cáo người dân nên:
- Uống đủ 2–2,5 lít nước/ngày;
- Giảm tiêu thụ muối, hạn chế tiêu thụ quá nhiều đạm động vật;
- Không lạm dụng vitamin C liều cao;
- Duy trì cân nặng hợp lý, tăng vận động;
- Tránh tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu oxalate (ví dụ như: cải bó xôi, rau muống, củ dền, khoai lang, chocolate, trà đặc, hạt điều, hạnh nhân…).
Bác sĩ Lực cũng lưu ý thêm rằng khi cơ thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường như: đau vùng thắt lưng một hoặc cả hai bên, cơn đau lan ra bụng dưới và háng, tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đục, hồng hoặc đỏ, buồn nôn, sốt, ớn lạnh… người dân cần đi khám sớm. Đặc biệt, mọi người nên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để giúp phát hiện sớm sỏi thận và nhiều bệnh lý tiềm ẩn (nếu có), từ đó tránh được các biến chứng nguy hiểm.
