BSCKII Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết nữ bệnh nhân này 29 tuổi, đã có con trai 3 tuổi. Chỉ số triglyceride của bệnh nhân ở mức cao dù duy trì chế độ ăn uống khoa học và có cân nặng bình thường.
Trong lần mang thai đầu, khi thai 20 tuần, xét nghiệm cho thấy triglyceride của bệnh nhân khoảng 5 mmol/L. Khi đó, bác sĩ sản khoa cho rằng đây có thể là rối loạn tạm thời do nội tiết thai kỳ và khuyên điều chỉnh chế độ ăn. Bệnh nhân kiêng khem cẩn thận, tăng 14 kg trong thai kỳ và sinh con trai khỏe mạnh nặng 3 kg.
Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau sinh, kết quả xét nghiệm khiến chị bất ngờ khi triglyceride tăng vọt tới 16 mmol/L, dù không hề có triệu chứng. Bệnh nhân cho biết khi con được 10 tháng, bệnh nhân buộc phải ngừng cho bú để dùng thuốc hạ mỡ máu. Chỉ một liều thuốc đã khiến sữa mất hẳn.
Mẫu xét nghiệm mỡ máu cao (ảnh minh hoạ).
Trong hai năm tiếp theo, chị phải duy trì thuốc đều đặn, bởi chỉ cần ngừng, chỉ số mỡ máu lại tăng nhanh, có lúc lên tới 10–12 mmol/L. Hiện tại, bệnh nhân cao 1m56, nặng 56 kg, chức năng gan, thận và đường huyết bình thường, chỉ riêng triglyceride luôn thất thường.
Lý do không ngờ gây mỡ máu cao
Theo BS Dương Minh Tuấn, tìm hiểu thêm mới biết bố mẹ bệnh nhân cũng có mỡ máu cao nhưng ở mức nhẹ và dễ kiểm soát. Trường hợp của con gái lại nặng hơn, khiến mối lo lớn nhất là khả năng mang thai lần hai khi phải dùng thuốc thường xuyên.
Sau khi thực hiện các xét nghiệm, các bác sĩ phát hiện nguyên nhân gây mỡ máu cao ở bệnh nhân này là yếu tố gia đình. Theo đó, tăng triglyceride có thể liên quan tới yếu tố di truyền phức tạp, không chỉ do một gen mà là kết hợp của nhiều gen. Vì vậy, trong cùng một gia đình, mức độ rối loạn có thể khác nhau: có người chỉ tăng nhẹ, có người lại tăng rất cao từ khi còn trẻ.
Điều nguy hiểm là mỡ máu cao thường “thầm lặng”, ít biểu hiện ra ngoài. Khi vượt ngưỡng 10–11 mmol/L, nguy cơ viêm tụy cấp có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Đặc biệt ở phụ nữ mang thai, nội tiết tố nhau thai càng khiến chỉ số này tăng thêm, đe dọa sức khỏe cả mẹ lẫn con, BS Tuấn lưu ý.
Với những trường hợp tăng mỡ máu do yếu tố gia đình, việc mang thai vẫn khả thi nếu được chuẩn bị kỹ lưỡng. Trước khi có thai, người bệnh cần ngừng thuốc một thời gian, đưa triglyceride về mức an toàn bằng chế độ ăn khoa học, vận động thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý và có thể bổ sung omega-3 theo chỉ định của bác sĩ.
Trong thai kỳ, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, thay vào đó phải kiểm soát chặt chẽ chế độ dinh dưỡng, xét nghiệm mỡ máu định kỳ. Nếu chỉ số tăng quá cao, bác sĩ sẽ cân nhắc những biện pháp chuyên sâu hơn. Sau sinh, khi còn cho con bú, việc điều trị bằng thuốc vẫn chưa được khuyến nghị.
Từ câu chuyện bệnh nhân trẻ này, BS Dương Minh Tuấn nhấn mạnh: mỡ máu cao không chỉ đến từ ăn uống phản khoa học hay lười vận động, mà còn liên quan mật thiết tới di truyền và cơ địa. “Quan trọng nhất là không được chủ quan. Việc tầm soát sớm, theo dõi sát sao và đồng hành cùng bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát bệnh tốt”, bác sĩ khuyến cáo.
