06/08/2025 18:01

Nhà sách truyền thống sống cách nào thời thương mại điện tử lên ngôi?

Khi việc phân phối sách truyền thống bị áp lực trước sự bứt phá của thương mại điện tử, nhiều nhà sách nỗ lực đưa ra chiến lược phân phối chặt chẽ, đầu tư cơ sở vật chất tại chỗ để giữ chân độc giả.

Theo báo cáo tài chính quý 2-2025 vừa công bố của Công ty cổ phần Phát hành sách TP.HCM - Fahasa, tổng doanh thu 6 tháng đầu năm 2025 của Kệ sách đam mỹ đối diện khu vực sách thiếu nhi, Fahasa Thủ Đức bị phản ứng12.000 bản sách Nhật Bản tại nhà sách Fahasa Nguyễn Huệ

Kết hợp với Back to School, Fahasa còn phối hợp cùng các đối tác tổ chức chương trình khuyến mãi lớn nhất trong năm nhân dịp kỷ niệm 49 năm thành lập hệ thống nhà sách với nguồn quà tặng tri ân khách hàng có tổng giá trị lên đến hơn 5 tỉ đồng.

"Một số gia đình khi đến Fahasa chấp nhận chi nhiều, với hoá đơn có thể lên hàng chục triệu đồng. Mỗi thành viên đều có những nhu cầu riêng khác nhau. Và chúng tôi cố gắng đáp ứng lượng hàng hóa phong phú nhất cho các tệp khách hàng này.

Khi đến tham quan và mua sắm tại hệ thống nhà sách, các em nhỏ sẽ được tham gia nhiều sân chơi như vẽ tranh, tô màu trên bìa tập, workshop đọc sách thiếu nhi… Những hoạt động này góp phần nuôi dưỡng tình yêu sách, khơi gợi tư duy sáng tạo cho các em", bà Hóa nói với Tuổi Trẻ.

Chị Thanh Hằng (42 tuổi, phường Linh Xuân, TP.HCM) chia sẻ chị thường cùng con gái nhỏ đến nhà sách mua sách thiếu nhi: "Ở độ tuổi mẫu giáo, bé thích những cuốn truyện có màu sắc và tranh minh họa sinh động, có thể khi mua trực tuyến không cảm nhận được. Có khi tôi thấy bé tự tay lựa những cuốn sách mà tôi không bao giờ nghĩ đến. Tôi mong các nhà sách có thể kết hợp tổ chức các hoạt động tương tác với sách cho bé nhiều hơn".

Trong buổi làm việc với các đơn vị xuất bản về tình hình hình hoạt động của đường sách trong 6 tháng đầu năm, Giám đốc Đường sách TP.HCM Lê Hoàng có nêu trăn trở về chuyện đường sách sẽ khó giữ được bản sắc vốn có nếu sự bứt phá của kênh online không đi kèm chiến lược giữ chân độc giả tại không gian thực.

"Nếu thói quen "đến đường sách để mua và trải nghiệm" dần bị thay thế bằng "đặt hàng - nhận sách" thì không gian này sẽ dễ trở thành một dãy cửa hàng trưng bày tĩnh lặng, thiếu vắng sự tương tác thật.

Các đơn vị kinh doanh không nên chỉ xem chuyển đổi phương thức online là mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận mà cần chủ động phát huy thế mạnh không gian thực tại chỗ của mình thông qua việc tổ chức hoạt động, tạo tương tác và tăng gắn kết giữa bạn đọc và gian hàng", ông Hoàng nói.

Một gia đình mua sắm tại nhà sách Fahasa Hải Phòng với hoá đơn có giá trị gần 30 triệu để phục vụ cho năm học mới của các bé - Ảnh: NVCC

Nhận định của ông Hoàng khá xác đáng khi quan sát cách hoạt động của một số nhà sách truyền thống gần đây. Cuối năm ngoái, Phương Nam Book khai trương Doanh thu Đường sách TP.HCM đạt hơn 31,3 tỉ đồng nhưng lượng sách bán ra giảmDoanh thu Đường sách TP Thủ Đức 6 tháng đầu năm đạt hơn 6,1 tỉ đồng

Hay ở mô hình Trạm Đọc "4 trong 1" đã được Alpha Books đưa vào TPHCM. Nơi đây cung cấp cho độc giả những tiện ích như nhà sách, cà phê, thư viện và không gian chia sẻ tri thức, văn hóa.

Ngoài việc mua sách và trải nghiệm không gian, độc giả còn có thể dự các buổi giao lưu tác giả và workshop.

Các địa điểm này rất chú trọng kiến tạo không gian trải nghiệm cho độc giả, khiến họ không thấy nhàm chán khi đến đây. Như độc giả Minh Ngọc (40 tuổi, phường Đức Nhuận, TP.HCM) cho biết không gian và cảm xúc là hai điều ảnh hưởng đến chị nhất trong việc đến nhà sách truyền thống:

"Không gian nhà sách thường bài trí sinh động, đẹp mắt khiến con nít rất thích. Con tôi có thể tự tay chọn sách, cảm nhận chất liệu, hình ảnh… Nhà sách còn mang lại sự kết nối, đó là khoảng thời gian chất lượng giữa hai mẹ con tôi".

Để nhà sách khó thay thế

Theo dõi lâu năm trong lĩnh vực xuất bản, nhà báo Hồ Huy Sơn tin ở thời đại này, nhà sách vẫn giữ một vị trí khó có thể thay thế. Bởi chỉ có vào đây, độc giả mới thực sự được sống trong không gian và cảm xúc của sách vở.

"Ở một số nhà sách còn có không gian riêng để bạn đọc ngồi đọc sách tại chỗ. Nghĩa là người ta sẵn sàng chấp nhận việc độc giả "đọc cọp", dù sau đó có mua hay không. Đây cũng là một cảm giác thú vị mà nếu mua sách qua kênh thương mại điện tử sẽ khó mà có được.

Để thu hút nhiều bạn đọc đến nhiều hơn, các nhà sách nên thường xuyên cập nhật sách mới, theo xu hướng, sắp xếp sách theo chủ đề để thuận tiện lựa chọn. Gần đây tôi thấy ở các nhà sách của Fahasa đã lắp đặt các máy tra cứu thông minh để tìm kiếm sách nhanh và dễ dàng. Tôi nghĩ đây cũng là một cách ghi điểm với bạn đọc", anh Sơn nói.

Những hồi ký luôn luôn nóng

Dòng sách của/về người nổi tiếng không xa lạ với độc giả. Nhiều tựa vẫn giữ sự quan tâm dù phát hành lâu năm, có tựa vừa mới ra đã tái bản ngay lập tức và hiện diện ngay trong mục bán chạy.