Ngừng tim ngày càng trẻ hoá, bác sĩ hướng dẫn cách phòng tránh

Bệnh ngày càng trẻ hóa

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu, chiếm khoảng 17,9 triệu ca tử vong mỗi năm, nguyên nhân phổ biến là ngừng tim.

Trao đổi với Người Đưa Tin, ThS.BS Đoàn Dư Mạnh- thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, Phó Giám đốc Trung tâm tim mạch và đột quỵ, Bệnh viện đa khoa Phương Đông cho biết, ngừng tim là tình trạng tim đột ngột mất khả năng co bóp và bơm máu, khiến các cơ quan - đặc biệt là não không được cung cấp đủ oxy.

Nếu không được cấp cứu trong vòng 3-5 phút, người bệnh có thể tử vong do tổn thương não không hồi phục.

Nguyên nhân ngừng tim rất đa dạng, nhưng thường liên quan đến bệnh lý tim mạch tiềm ẩn. Phổ biến nhất là nhồi máu cơ tim, hậu quả của việc mảng xơ vữa trong động mạch vành bị nứt vỡ, hình thành cục máu đông làm tắc mạch, gây hoại tử cơ tim và dẫn đến rối loạn nhịp hoặc ngừng tim.

ThS.BS Đoàn Dư Mạnh.

Bên cạnh đó, rối loạn nhịp tim ác tính như rung thất hoặc nhịp nhanh thất cũng là thủ phạm. Những rối loạn này thường xảy ra ở người có sẵn bệnh lý tim nhưng không được chẩn đoán, ví dụ như phì đại cơ tim, viêm cơ tim do virus, hoặc di truyền bất thường điện học tim. Rung thất khiến tim co bóp vô tổ chức, không thể bơm máu hiệu quả.

BS.Mạnh cho biết, ngừng tim cũng có thể bắt nguồn từ đột quỵ não cấp, đặc biệt là xuất huyết não hoặc tắc mạch lớn gây rối loạn chức năng trung tâm điều hòa tim mạch. 

Trong nhiều trường hợp, ngừng tim là biến chứng sau cơn đột quỵ nặng không được kiểm soát kịp thời.

Về nguyên nhân, BS.Mạnh cho hay, lối sống hiện đại với nhiều yếu tố nguy cơ như căng thẳng kéo dài, thức khuya, dinh dưỡng thiếu cân bằng, hút thuốc, uống rượu bia, ít vận động và lạm dụng chất kích thích cũng góp phần thúc đẩy nguy cơ ngừng tim đột ngột.

Tình trạng thừa cân, béo phì, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường… đều tạo nền cho mạch máu bị xơ cứng và dễ vỡ.

"Khi trái tim hoạt động trong điều kiện thiếu oxy, thiếu dưỡng chất và liên tục phải bơm máu với áp lực cao, nguy cơ rối loạn nhịp và ngừng tim tăng mạnh", BS.Mạnh nói.

Bác sĩ cho biết không ít trường hợp người trẻ đột tử vì ngừng tim, chưa từng được chẩn đoán bệnh tim trước đó. Họ có thể chỉ thấy mệt nhẹ, hồi hộp, chóng mặt thoáng qua nhưng không kiểm tra sức khỏe nên khi sự cố xảy ra, không ai kịp can thiệp.

Xử trí đột quỵ và đột tử thế nào?

Theo BS.Mạnh đột quỵ và đột tử có điểm giống nhau là đều thấy người bệnh đột nhiên ngã quỵ và mất ý thức, nếu không được cấp cứu kịp thời đều dẫn đến tử vong hoặc di chứng của thiếu oxy não kéo dài không hồi phục, đều rất nguy hiểm cần phải xử trí càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, BS.Mạnh cũng chỉ rõ cách phân biệt đột quỵ và đột tử: 

Phó Giám đốc Trung tâm tim mạch và đột quỵ cũng lưu ý, cả hai tình trạng đều cần được cấp cứu ngay lập tức. Quy tắc F.A.S.T giúp nhận biết đột quỵ não nhanh chóng. Với đột tử, triệu chứng đau ngực và ngất xỉu là dấu hiệu cần hành động ngay.

"Không nhầm lẫn với trúng gió (đi cạo gió) hoặc cấp cứu theo kiểu truyền miệng như chích máu đầu ngón tay", BS.Mạnh lưu ý.

Khi có các triệu chứng bất thường cần đến bệnh viện để được kiểm tra.

Song, BS.Mạnh cũng cho biết thêm, ngừng tim có thể phòng tránh nếu nhận diện sớm các yếu tố nguy cơ và chủ động thay đổi lối sống.

Theo đó, người từ 30 tuổi trở lên cần đo huyết áp, kiểm tra mỡ máu, đường huyết định kỳ. Những người làm việc trong môi trường căng thẳng, thức khuya thường xuyên, thừa cân hoặc có tiền sử gia đình bị bệnh tim mạch cần đi khám chuyên khoa tim mạch ít nhất mỗi năm một lần.

"Bỏ thuốc lá, giảm muối, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước và vận động đều đặn mỗi ngày là những bước đơn giản nhưng có ý nghĩa lớn với sức khỏe tim mạch.

Giấc ngủ sâu từ 7-8 giờ mỗi đêm giúp tim được nghỉ ngơi đúng cách và hạn chế rối loạn nhịp nguy hiểm", BS.Mạnh cho hay.

Với người thừa cân cần tuân thủ chặt chẽ chế độ ăn và vận động giảm cân, hạ BMI, vòng bụng để giảm nguy cơ. Đặc biệt, khi có triệu chứng bất thường như đau ngực, đánh trống ngực, khó thở, ngất hoặc mệt mỏi vô cớ, cần đến bệnh viện ngay để được kiểm tra.