Tuyên bố của Tổng thống Emmanuel Macron trên X ngày 24/7 - rằng Pháp sẽ công nhận nhà nước Palestine vào tháng 9 - đã khiến nhiều người bất ngờ.
Nếu mọi việc diễn ra như dự kiến thì Pháp sẽ trở thành thành viên đầu tiên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, cũng như khối G7 công nhận nhà nước Palestine. Mặc dù động thái của Pháp đã được dự đoán từ nhiều tháng trước nhưng dường như không ai ngờ rằng nó lại diễn ra như thế này.
Quyết định táo bạo của ông Macron và phản ứng của Mỹ
Theo CNN, thông báo bất ngờ của Pháp thể hiện một điều: Tổng thống Macron cảm thấy đây là lúc phải hành động.
Chỉ từ cuối tháng 5, đã có hơn một nghìn người Gaza thiệt mạng khi tuyệt vọng tìm kiếm thực phẩm và hàng chục người bị chết đói. Hình ảnh những người dân Gaza gầy gò, đói khát, bao gồm cả trẻ em, gợi nhớ đến những góc tối tăm nhất của thế kỷ 20 và khơi dậy sự phẫn nộ đối với cuộc khủng hoảng.
CNN cho rằng, quyết định của ông Macron là một quyết định táo bạo, có thể mở đường cho các cường quốc lớn noi theo.
"Tôi đã trao đổi qua điện thoại với các đồng nghiệp khác và chắc chắn rằng chúng tôi sẽ không phải là bên duy nhất công nhận Palestine vào tháng 9", một quan chức cấp cao trong chính phủ Pháp nói với CNN hôm 24/7.
Giờ đây, mọi sự chú ý có thể sẽ đổ dồn vào Anh, và có lẽ cả Đức. Còn với Mỹ, đồng minh thân cận nhất của Israel, thì đó dường như là điều không thể.
Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết Mỹ "kịch liệt phản đối" kế hoạch của ông Macron. "Quyết định liều lĩnh này chỉ phục vụ cho mục đích tuyên truyền của Hamas và cản trở hòa bình", ông Rubio đăng trên X, "Đây là một cái tát vào mặt các nạn nhân của ngày 7/10".
Nỗ lực phá vỡ rào cản vô hình của Pháp
CNN cho rằng tuyên bố đơn phương của Pháp phần nào cho thấy dấu hiệu tuyệt vọng từ ông Macron.
Tổng thống Pháp vốn là một người đề cao liên minh trên trường quốc tế - sức mạnh tập thể thường là một chiến lược thắng lợi.
Cách đây một tháng, Pháp đã chuẩn bị bối cảnh để công nhận Palestine. Đó là hội nghị mà Paris đồng tổ chức với Ả Rập Saudi tại Riyadh. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị phá vỡ khi xung đột bùng nổ giữa Israel và Iran hôm 13/6.
Giới chuyên gia kỳ vọng Pháp và Ả Rập Saudi sẽ vận động các đồng minh khác cùng công nhận nhà nước Palestine – một tín hiệu mạnh mẽ gửi đến Jerusalem và Washington D.C. về tầm quan trọng của giải pháp hai nhà nước và hòa bình.
Ông Macron vẫn có thể giành chiến thắng vào tháng 9 nếu các đồng minh ủng hộ quyết định công nhận của Pháp, nhưng điều này sẽ không thể xảy ra nếu không đánh cược vào vốn liếng ngoại giao của Pháp và khả năng thuyết phục thêm nhiều đối tác còn ngần ngại.
"Mục đích là để gây áp lực lên các quốc gia khác", một quan chức cấp cao của Pháp nói với CNN.
Và quyết định của ông Macron có sức nặng.
Các quốc gia châu Âu vốn do dự trong việc chính thức thực hiện giải pháp hai nhà nước và công nhận nhà nước Palestine.
Sự tôn trọng dành cho đồng minh Israel của phương Tây, thái độ lạnh nhạt với chính quyền Hồi giáo ở Gaza, những thiếu sót của chính quyền Palestine ở Bờ Tây, và một hiện trạng dường như đã được chấp nhận trong nhiều thập kỷ đã khiến cho hoạt động tấn công và xây dựng khu định cư của Israel chỉ vấp phải sự phẫn nộ nhẹ, gần như không làm thay đổi hành động của cộng đồng quốc tế.
Pháp hiện đang phá vỡ rào cản vô hình đó.
Tại Pháp, một quốc gia từ lâu đã có lập trường đồng cảm với sự nghiệp của người Palestine, việc công nhận nhà nước Palestine sẽ không phải là một động thái gây tranh cãi.
Mặc dù ban đầu, ông Macron ủng hộ mạnh mẽ việc Israel trả đũa vụ tấn công ngày 7/10 nhưng theo thời gian, ông đã cứng rắn chỉ trích ông Netanyahu và cách thức Israel tiến hành chiến tranh.
Trước công chúng, ông lo ngại về việc "nhập khẩu" cuộc xung đột vào Pháp, nơi có cộng đồng người Do Thái và Hồi giáo lớn nhất châu Âu.
Nhưng khi thương vong ở Gaza gia tăng, Pháp đã cấm xuất khẩu vũ khí cho Israel, điều phối các chuyến hàng viện trợ vào vùng lãnh thổ này và liên tục kêu gọi ngừng bắn, cho phép viện trợ nhân đạo và các nhà báo được tiếp cận khu vực.
Người Palestine chờ nhận thực phẩm viện trợ ở Jabalya, Bắc Gaza. Ảnh: Mahmoud Issa/Reuters via CNN Newsource
Với bước đi đầy tin tưởng này, Điện Elysee hẳn đang hy vọng vào một hiệu ứng domino về sự công nhận lan rộng khắp phương Tây.
Trong bối cảnh viện trợ nhân đạo còn nằm ngoài tầm với của người dân Gaza, có lẽ đây là nỗ lực cuối cùng nhằm mang lại chút hy vọng.
Philippe Lazzarini, người đứng đầu UNRWA, Cơ quan Liên Hợp Quốc về Cứu trợ và Việc làm cho Người tị nạn Palestine nhận định rằng người dân ở Gaza giống như "những xác chết biết đi" khi nạn đói hoành hành.
Theo cơ quan y tế của Gaza, toàn bộ 2,1 triệu người ở Gaza đang rơi vào tình trạng mất an ninh lương thực, 900.000 trẻ em đang bị đói và khoảng 70.000 trẻ em đã có dấu hiệu suy dinh dưỡng.