Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc bao gồm SAIC Motor, Changan, Great Wall Motor, BYD, Li Auto và Geely đang chuẩn bị tung ra các mẫu xe được trang bị 100% chip tự sản xuất. Trong đó, ít nhất 2 thương hiệu đặt mục tiêu bắt đầu sản xuất hàng loạt sớm nhất vào năm 2026, Nikkei Asia đưa tin.
Nỗ lực này nằm trong tầm nhìn đầy tham vọng của Bắc Kinh: tăng cường khả năng tự chủ trong lĩnh vực chip nhớ. Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc (MIIT) vẫn thường xuyên kêu gọi các nhà sản xuất ô tô, đặc biệt là các hãng nhà nước, tự đánh giá tỷ lệ ứng dụng chip trong nước của mình. Mục tiêu là sử dụng 100% chip ô tô do chính hãng phát triển và sản xuất vào năm 2027.
Tuy nhiên, mục tiêu 100% không phải là bắt buộc. Nó giống một khuôn khổ khuyến khích các công ty đạt được mục tiêu và nỗ lực thực hiện hơn.
Phần lớn các nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Trung Quốc, bao gồm SAIC, FAW Group, GAC Group, BYD, Geely, Changan và Great Wall, đã được chính phủ yêu cầu tăng cường sử dụng chip do địa phương sản xuất. Một số tập đoàn sản xuất ô tô, chẳng hạn như GAC Group, đang hợp tác chặt chẽ với các nhà sản xuất chip theo hợp đồng của Trung Quốc là Semiconductor Manufacturing International Corp. và CanSemi Technology để xem xét toàn bộ chuỗi cung ứng chip ô tô và tìm kiếm giải pháp thay thế.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc vốn phụ thuộc rất nhiều vào các loại chip do Mỹ hoặc nước ngoài sản xuất, đặc biệt trong các hệ thống lái xe tự động. Những chiếc ô tô cao cấp của Trung Quốc hiện vẫn sử dụng chip AI của Nvidia hoặc các giải pháp chip của Qualcomm.
Trong bối cảnh Mỹ hạn chế năng lực tiếp cận công nghệ của Trung Quốc, các công ty chip ô tô hàng đầu thế giới như STMicroelectronics, NXP và Infineon đã tăng cường hợp tác với các nhà sản xuất chip theo hợp đồng của Trung Quốc để thúc đẩy sản xuất cho các hãng ô tô có trụ sở tại đại lục. Tổng giám đốc điều hành Infineon Jochen Hanebeck trả lời phỏng vấn của Nikkei rằng các khách hàng Trung Quốc đang yêu cầu nhà sản xuất chip này nội địa hóa chip nhớ cho thị trường trong nước.
Nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài của Bắc Kinh, cùng với mong muốn giảm chi phí của các nhà sản xuất ô tô, đang thúc đẩy sự thay đổi cơ bản trong chuỗi cung ứng chip ô tô. Trước đây, chúng phải trải qua quá trình thử nghiệm nghiêm ngặt vốn có thể mất tới 5 năm, song nay được áp dụng linh hoạt hơn nhiều.
“Chúng tôi mất khoảng 3-5 năm để đủ điều kiện đối với các nhà sản xuất ô tô châu Âu, nhưng chỉ mất 6-9 tháng để thử nghiệm và đủ điều kiện đối với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc”, quản lý của một nhà sản xuất màn hình Trung Quốc nói với Nikkei. “Ngoài nhu cầu nội địa hóa, đây là cơ hội để chúng tôi mở rộng hoạt động kinh doanh tại thị trường trong nước”.
Được biết, để hiện thực hóa mục tiêu sản xuất 100% chip “Made in China”, Trung Quốc đã khởi động một chiến dịch toàn diện với sự hỗ trợ trực tiếp từ nhà nước. Theo ước tính, chính phủ đã bơm hơn 150 tỷ USD vào các quỹ đầu tư quốc gia để phát triển ngành bán dẫn trong nước, tiêu biểu là “Quỹ Lớn” (Big Fund). Các chính sách ưu đãi thuế, tín dụng ưu đãi, miễn giảm chi phí đất đai... cũng được áp dụng nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước như SMIC (Semiconductor Manufacturing International Corporation), YMTC (Yangtze Memory Technologies) hay Loongson – hãng phát triển CPU “thuần Trung Quốc”.
Không chỉ tập trung vào sản xuất, Trung Quốc còn đầu tư mạnh vào nghiên cứu và đào tạo nhân lực. Hàng loạt trường đại học kỹ thuật được cấp ngân sách để mở các khoa chuyên sâu về vi điện tử. Việc chiêu mộ chuyên gia nước ngoài và kỹ sư Đài Loan cũng được triển khai trên quy mô lớn.
Dù gặp nhiều rào cản về công nghệ cốt lõi – như máy in thạch anh cực tím (EUV) mà chỉ ASML (Hà Lan) sản xuất – Trung Quốc vẫn đạt được nhiều bước tiến quan trọng. Điển hình, vào năm 2023, Huawei gây chấn động thế giới khi ra mắt điện thoại Mate 60 Pro sử dụng chip Kirin 9000s do công ty HiSilicon phát triển và SMIC sản xuất bằng công nghệ bán dẫn 7nm. Đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc có thể tự thiết kế và sản xuất chip tiên tiến ở mức độ nhất định, dù vẫn chưa đạt tới trình độ của các công ty như TSMC hay Samsung.
Bên cạnh đó, các loại chip cho thị trường ngách như chip AI, chip phục vụ camera giám sát, thiết bị IoT, ô tô điện... do Trung Quốc tự phát triển đã bắt đầu chiếm lĩnh thị trường nội địa. Việc thay thế chip nhập khẩu bằng hàng nội địa trong các dự án chính phủ và quốc phòng cũng đang diễn ra mạnh mẽ.
Dĩ nhiên, dù đặt mục tiêu đầy tham vọng, Trung Quốc vẫn phải đối mặt với một số rào cản. Các công nghệ cốt lõi như máy in EUV, phần mềm thiết kế chip (EDA), nguyên liệu tinh khiết hay thiết bị kiểm định... phần lớn vẫn nằm ngoài tầm với do bị phương Tây kiểm soát. Việc phát triển một hệ sinh thái bán dẫn đòi hỏi không chỉ tiền bạc mà còn thời gian và sự ổn định về nhân lực, tri thức. Việc các chuyên gia hàng đầu tập trung ở Mỹ và Đài Loan, trong khi Trung Quốc thiếu kinh nghiệm sản xuất quy mô lớn các chip dưới 5nm, khiến con đường tự chủ công nghệ của Bắc Kinh còn khá gập ghềnh.
Một rủi ro khác là hiệu quả đầu tư. Nhiều dự án bán dẫn nội địa tại Trung Quốc đã thất bại hoặc bị dừng giữa chừng do quản lý yếu kém, lãng phí vốn hoặc thiếu chuyên môn. Trong số hơn 100 công ty bán dẫn mới được thành lập trong 5 năm qua, không ít công ty “chết yểu” hoặc không đủ sức cạnh tranh.
Dù vẫn còn khoảng cách lớn so với các cường quốc bán dẫn, nhưng rõ ràng Trung Quốc không giấu quyết tâm xây dựng một ngành công nghiệp chip “đóng cửa mà vẫn sống khỏe”. Sự kết hợp giữa chiến lược dài hạn, đầu tư mạnh mẽ và thị trường nội địa khổng lồ chính được dự báo sẽ trở thành đòn bẩy hữu hiệu cho giấc mơ “chip nội địa 100%”.
Theo: Nikkei Asia