Từ vụ thu hồi mỹ phẩm không đạt chất lượng: Thế nào là hàng giả?
Kết luận không có dấu hiệu hình sự, đề nghị xử phạt hành chính vụ hai mỹ phẩm bị đình chỉ lưu hành do công ty của ông Nguyễn Quốc Vũ - chồng ca sĩ Đoàn Di Băng - phân phối của Sở Y tế tỉnh Đồng Nai đang gây nhiều tranh cãi.
Sản phẩm do Đoàn Di Băng bán bị thu hồi - Ảnh: tư liệu
Kết luận không có dấu hiệu hình sự, đề nghị 
Sản phẩm do Đoàn Di Băng bán bị thu hồi - Ảnh: tư liệu
Theo ông Vũ Phi Long (nguyên phó chánh tòa hình sự TAND TP.HCM), sản xuất hàng giả có phạm vi rất rộng: có thể là giả về nội dung hoặc giả về hình thức (hàng nhái nhãn mác, thương hiệu…).
Trong đó giả về nội dung thì không cần phải có một mặt hàng thật khác để so sánh mà chỉ cần sản phẩm có chất lượng, mẫu mã, bao bì… không đúng với thông tin đã đăng ký, công bố hoặc trong sản phẩm có chất cấm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng thì cũng là sản xuất hàng giả.
Về ranh giới giữa việc bị xử lý hình sự hay xử lý hành chính hành vi sản xuất hàng giả, theo ông Long, số lượng hàng giả được sản xuất là một trong những tiêu chí quan trọng.
Nếu chưa cấu thành tội phạm thì cơ quan chức năng sẽ xử lý hành chính, còn nếu mức độ sản xuất hàng giả và giá trị hàng giả so với hàng thật, thu lợi bất chính lớn thì sẽ bị xử lý hình sự.
Trong vụ thu hồi mỹ phẩm của công ty chồng ca sĩ Đoàn Di Băng, luật sư Nguyễn Ngô Quang Nhật (Đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng việc đoàn kiểm tra của Sở Y tế đã kiểm tra Công ty EBC Đồng Nai, người đại diện công ty xác nhận các lỗi vi phạm quy định về sản xuất và kinh doanh mỹ phẩm… thì cần xác định rõ các sản phẩm bị kiểm tra này là hàng giả theo quy định tại khoản 7 điều 3 nghị định số 98/2020 ngày 26-8-2020 của Chính phủ.
Còn việc xử lý hành chính hay xem xét có dấu hiệu hình sự hay không thì phải xem xét cụ thể. Ví dụ trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá dưới 3 triệu đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp dưới 5 triệu đồng thì đã bị xử lý hành chính.
Trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30 triệu đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50 triệu đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì cũng có thể bị xử phạt hành chính, cụ thể là xử phạt hành chính về hành vi sản xuất hàng giả về giá trị sử dụng, công dụng.
Trường hợp người sản xuất, buôn bán hàng giả trị giá từ 20 triệu đồng tính theo giá bán, giá niêm yết, giá ghi trong hóa đơn thì đã có thể bị xử lý hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả. Pháp nhân thương mại phạm tội cũng sẽ bị xử lý về tội danh này.
Như vậy, việc các cơ quan chức năng như Sở Công Thương, Sở Y tế, Công an và các cơ quan quản lý thị trường có thể xem xét làm rõ trị giá, số lượng của hàng hóa mỹ phẩm nêu trên, số tiền thu được từ việc sản xuất, bán hàng này.
Tính chất, quy mô và mức độ vi phạm như việc sản xuất có sai phạm mang tính hệ thống không, có tổ chức, lặp đi lặp lại không? Mức độ tham gia của các cá nhân, pháp nhân trong vụ việc này đến đâu thì mới có thể xác định đúng bản chất vụ việc, bảo đảm việc xử lý không bỏ lọt tội phạm nhưng cũng không hình sự hóa quan hệ hành chính.
Yêu cầu xử lý nghiêm vụ sản xuất mỹ phẩm liên quan công ty chồng Đoàn Di Băng
Mới đây việc đoàn thanh tra Sở Y tế tỉnh Đồng Nai cho rằng vụ hai mỹ phẩm bị đình chỉ lưu hành do Công ty CP Nhà máy y tế EBC Đồng Nai, Công ty VB Group (công ty của chồng ca sĩ Đoàn Di Băng) sản xuất, phân phối không có dấu hiệu hình sự nên đề nghị xử phạt hành chính đang gây nhiều tranh cãi trong dư luận xã hội.
Nhiều chuyên gia cho rằng Sở Y tế đã đánh giá sự việc có phần vội vàng trong khi có rất nhiều vấn đề chưa được làm rõ như kết luận rất chung chung, không nêu cụ thể không đạt chỉ tiêu ở mức độ nào, không kết luận sản phẩm này có phải hàng giả theo nghị định 98 không…
Ngay sau đó, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức đã ký công văn hỏa tốc yêu cầu Sở Y tế chủ trì phối hợp với Sở Công Thương và Công an tỉnh Đồng Nai tiến hành kiểm tra, điều tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý mỹ phẩm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, quảng cáo, buôn bán mỹ phẩm giả, kém chất lượng. Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai yêu cầu xử lý nghiêm với Công ty EBC Đồng Nai.
Bộ Y tế đề nghị tiếp tục làm rõ vi phạm tại công ty mỹ phẩm liên quan đến chồng Đoàn Di Băng