Thị trường gạo đã sụt giảm vào tháng 4, một tháng sau khi Delhi dỡ bỏ lệnh hạn chế xuất khẩu cuối cùng đối với gạo - được áp dụng từ năm 2022, khiến giá xuất khẩu gạo đồ của Ấn Độ xuống mức thấp nhất trong 22 tháng.
Giá gạo tại Thái Lan đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn ba năm, trong khi tại Việt Nam thấp gần năm năm.
Các thương nhân và giám đốc điều hành ngành cho biết, sau khi giảm gần 1/3 so với mức đỉnh điểm hồi năm 2024, giá gạo dường như đã đã chạm đáy, nhưng sẽ giữ nguyên ở mức đó tà nay đến cuối năm 2025 do nguồn cung dồi dào ở hầu khắp các nước xuất khẩu lớn.
"Ngay cả sau đợt điều chỉnh đáng kể gần đây, chúng tôi không kỳ vọng giá sẽ phục hồi. Nguồn cung dư thừa có thể sẽ ngăn giá tăng", B.V. Krishna Rao, chủ tịch Hiệp hội xuất khẩu gạo Ấn Độ cho biết. Hiệp hội này dự kiến giá sẽ dao động trong biên độ +/- 10 USD, vào khoảng 390 USD/tấn đối với gạo 5% tấm trong thời gian còn lại của năm nay.
Giá gạo châu Á giảm mạnh sau khi Ấn Độ xóa bỏ các lệnh cấm xuất khẩu.
Triển vọng mới về xuất khẩu của Ấn Độ
Mưa thuận hòa là điều rất quan trọng đối với vụ lúa, vốn cần rất nhiều nước. Cơ quan thời tiết Ấn Độ dự báo lượng mưa trong mùa mưa ở nước này năm 2025 cao hơn mức trung bình năm thứ hai liên tiếp và sẽ thúc đẩy sản lượng gạo.
Theo ước tính của Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc (FAO), sản lượng gạo toàn cầu dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục 543,6 triệu tấn vào năm 2024/25, tăng so với mức 535,4 triệu tấn của năm trước.
Theo ước tính của FAO, tổng nguồn cung gạo toàn cầu, bao gồm cả kho dự trữ, sẽ ở mức 743 triệu tấn, cao hơn nhiều so với nhu cầu - dự kiến sẽ tăng lên 539,4 triệu tấn.
Chỉ riêng tại Ấn Độ, lượng gạo dự trữ, bao gồm cả lúa chưa xay xát, trong các kho của chính phủ đã đạt tổng cộng 63,09 triệu tấn vào ngày 1 tháng 4, gần gấp năm lần mục tiêu của chính phủ là 13,6 triệu tấn.
Với lượng dự trữ lớn và dự kiến sản lượng phục hồi, người mua không vội mua, trong khi người bán đang cạnh tranh giành thị phần - khiến giá toàn cầu chịu áp lực, Himanshu Agrawal, giám đốc điều hành của Satyam Balajee, một công ty xuất khẩu gạo hàng đầu Ấn Độ, cho biết.
Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ dự kiến lượng gạo xuất khẩu từ nước này sẽ tăng gần 25% so với cùng kỳ năm ngoái lên mức kỷ lục 22,5 triệu tấn trong năm nay.
Olam Agri India, một trong những nhà xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, thậm chí còn lạc quan hơn, dự kiến xuất khẩu có thể tăng lên tới 24 triệu tấn.
Xuất khẩu gạo Ấn Độ năm 2025 dự báo cao kỷ lục.
Việc tăng xuất khẩu dự kiến có khả năng đưa Ấn Độ trở lại thị phần thống lĩnh trên thị trường toàn cầu, vốn đã ở mức hơn 40% trước khi nước này hạn chế xuất khẩu vào năm 2022, vượt qua tổng doanh số của bốn nhà cung cấp lớn tiếp theo - Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ.
Top các nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.
Gạo Ấn Độ và mối liên hệ với tỷ giá Rupee và chính sách thu mua
Khi gạo tấm của Ấn Độ quay trở lại thị trường thế giới vào tháng 3/2025, nhu cầu mua đã tăng lên bởi đồng rupee yếu (rupee giao dịch quanh mức 87,2 rupee đổi 1 USD), giúp kéo giá gạo xuất khẩu của nước này giảm xuống.
Tuy nhiên, sau đó đồng rupee đã phục hồi lên mức 84,55 rupee đổi 1 USD và tiền tệ của các quốc gia xuất khẩu khác cũng tăng giá, điều này đã ngăn giá gạo toàn cầu giảm thêm .
Bên cạnh việc cánh cửa xuất khẩu mở rộng trở lại, nông dân Ấn Độ có thể bán lúa cho chính phủ. Nếu các nhà xuất khẩu bắt đầu đưa ra mức giá thấp hơn giá do nhà nước ấn định, nông dân sẽ bắt đầu bán cho chính phủ.
Chính phủ Ấn Độ tăng giá hỗ trợ tối thiểu hàng năm đối với mặt hàng lúa gạo, một yếu tố khác sẽ ngăn giá xuất khẩu giảm thêm nữa.
Ấn Độ tăng cuất khẩu ảnh hưởng đến các nước khác
Trong 2 năm qua, việc Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo đã tạo cơ hội mở rộng thị phần cho các nước cung cấp gạo khác ở châu Á. Nhưng nay nguồn cung tăng trở lại từ Ấn Độ khiến các nhà cung cấp gạo khác lo lắng.
Trong quý đầu tiên của năm 2025, xuất khẩu gạo của Thái Lan đã giảm 30% xuống còn 2,1 triệu tấn, vì Ấn Độ cung cấp mặt hàng chủ lực này với giá thấp hơn khiến người mua chuyển sang mua gạo khác, Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết.
Về năm 2025, cơ quan thương mại Thái Lan cho biết xuất khẩu gạo có khả năng giảm 24% so với năm trước xuống còn 7,5 triệu tấn. Xuất khẩu của Việt Nam dự kiến cũng sẽ gặp khó khăn hơn 2 năm trước.
Trong khi đó, những nước nhập khẩu gạo hàng đầu được hưởng lợi từ sự sụt giảm giá này là Philippines, Indonesia, Saudi Arabia và các nước châu Phi như Senegal, Nigeria và Ghana.
Tham khảo: Reuters